چکیده:
در این پژوهش کاربردی، با توجه به ضرورت و اهمیت ارائهی خدمات راهنمایی
تحصیلی-شغلی به نوجوانان و جوانان، ابتدا از طریق پرسش نامه، نیازهای هدایت
تحصیلی-شغلی دانشآموزان دبیرستانی(یک نمونه هزار نفری از جامعهی دانش آموزان پسر
و دختر سال سوم رشتههای تجربی و ریاضی-فیزیک منطقه 12 تهران)بر آورد گردید.سپس بر
اساس استخراج دادهها به دو شیوهی توصیفی و استنباطی، یک برنامهی آموزشی به منظور
تأمین این نیازها تدوین گردید.این برنامه به طور آزمایشی در آغاز، بر روی یک گروه تجربی، متشکل از 18 نفر که
به روش سهمیه بندی تصادفی 1 (با توجه به میزان معدل و جنسیت)از بین دانشآموزان
متقاضی برنامه برگزیده و دعوت شده بودند، اجرا گردید.پس از ارزش یابیهای کیفی و کمی
و تجدید نظر لازم محتوای برنامه مجددا به چهار گروه دیگر(چهار گروه هم کنترل محسوب
شدند)از دانشآموزان دبیرستانهای منطقه 12 که به طور تصادفی انتخاب گردیدند آموزش
داده شد.ارزش یابیهای کیفی و کمی سودمندی برنامه را در هر دو مرحلهی آزمون تایید
نمودند.برنامهی مذکور به وزارت محترم آموزش و پرورش جهت آموزش به صورت دو واحد درس
عملی پیشنهاد گردید.این پیشنهاد مورد تایید و تصویب قرار گرفت.هم اکنون دو واحد درس
جدید تحت عنوان«آشنایی با برنامه ریزی تحصیلی-شغلی»در برنامه درسی پایهی اول نظام
جدید متوسطه گنجانده شده است.مدرسین این واحد درسی مشاوران مدارس هستند که طی یک
دورهی آموزش ویژهی ضمن خدمت با اهداف، محتوا و روش آموزش درس مذکور آشنا
میشوند.ضمنا با همکاری محقق و سایرین کتابی هم تحت عنوان«آشنایی با برنامه ریزی
تحصیلی-شغلی»تدوین گردید که از مهر ماه سال 1372 در اختیار مشاورین و دانشآموزان
قرار گرفت.روند تکاملی تجدید نظر و باز سازی کتاب، آموزش مشاوران، تهیه فیلم، بروشور،
فرهنگ نامهی تحصیلی، بانک اطلاعات شغلی و دیگر ابزارهای آموزشی این درس توسط دفتر
فنی-حرفهیی، دفتر مشاوره و تحقیق و موسسه تحقیقات و برنامه ریزی وزارت آموزش و
پرورش در دست تعقیب است.ضمنا موسسه تحقیقات وزارت آموزش و پرورش در قالب طرح
ارزشیابی کل نظام جدید متوسطه ارزشیابی مجدد این برنامه را منظور نموده است.
خلاصه ماشینی:
"دانشآموزان مورد تحقیق اعلام کردهاند که مهمترین خدماتی که مدرسه میتواند ارائه دهد تا به آنها در انتخاب رشتهی تحصیلی یا شغل کمک کند به ترتیب زیر است: 1)افزودن امید ورود به دانشگاه از طریق آشنا سازی با مسایل کنکور، برگزاری امتحانات تستی مشابه کنکور و دایر نمودن کلاسهای تقویتی با استفاده از معلمین با تجربه و دلسوز.
6)ارائهی کتبی اطلاعات شغلی در زمینهی مزایا و محدودیت مشاغل، شرایط ورود، میزان درآمد و ترفیع، مشکلات و نیازمندیهای کاری-چشم انداز بازار کار و یا نیاز جامعه به این مشاغل در آینده 7)ارائه خدمات مشاورهیی در امور مختلف تحصیلی-شغلی، گوش دادن به مسایل و مشکلات زندگی دانشآموزان و هدایت آنان در جهت بر خورداری بهتر از امکانات شخصی-محیطی خویش سایر خدماتی که مدرسه میتواند در زمینهی مسایل تحصیلی-شغلی به محصلین ارائه دهد، لیکن به گمان آنها از اولویت کمتری نسبت به موارد فوق برخوردار است، در نمودار شماره 3 مشخص گردیده است.
ارزشیابی آنان از این برنامه حاکی از تازگی آن در رابطه با نحوهی ادارهی جلسات بصورت میزگرد، مشاوره گروهی و تعامل بین دانش آموزان و یادگیری آنها از یکدیگر، محتوای برنامه؛تستها چک لیستها، فیلم، فرهنگنامه، دعوت از یک پرسنل فرماندهی کل قوا جهت توضیح مشاغل نظامی برای پسران و شرح حالهای زندگی شغلی بود که با رغبت توسط دانشآموزان مطالعه میشد و بسیار مفید ارزشیابی گردید."