چکیده:
به مقتضای اصل عدم نقل و استصحاب قهقرایی که اعتبار آن مورد تسالم است، روز نوروز اول فروردین ماه انتقال خورشید از برج حوت به برج حمل و نقطه اعتدال ربیعی است.
با بررسی در متون دینی روشن می شود نوروز و آیین های ویژه آن مانند هدیه های نوروزی و احکام شرعی آن مانند غسل، نماز و روزه مستحبی بدون هیچ گونه مخالفتی تلقی به قبول شده است. مقتضای روایات، سیره معصومان(ع)، سیره مسلمین، آرای فقها و نیز مذاق اسلام در تعامل با دیگر فرهنگ ها و سنت ها آن است که برگزاری عید ملی و بومی نوروز بدون انتساب به اسلام بی اشکال است و نامشروع دانستن آن فاقد دلیل معتبر شرعی و مخالف با موازین فقهی و اجتهادی است.
خلاصه ماشینی:
با روشن شدن موضع اسلام در برخورد با فرهنگ و سنت های رایج در میان اقوام مختلف جهان چه پیش از اسلام و چه پس از اسلام, سنت دیرپای نوروزی را به منزله آیینی باستانی و ملی در ایران باید بررسی کرد و نظر اسلام را درباره آن جویید; آیا آیین و جشن های نوروز همراه با جنبش طبیعت, خانه تکانی, نوپوشی, اظهار نشاط و شادمانی, استفاده از بوی خوش, پخش نقل و شیرینی, دید و بازدیدها, دادن هدایا, فراموش کردن قهر و کینه ها, برقراری صلح و آشتی با دوستان, عفو و بخشودگی زندانیان و… ترویج و تقویت بی دینی, شرکت و بت پرستی و در تضاد با ارزش های انسانی و رونق جهل و خرافات است و یا آنکه دلیلی معتبر از کتاب و سنت بر مخالفت با نوروز و نامشروعیت آن در دست است و یا تشریع و افتراء و دخالت و تصرف در حوزه دین و احکام الهی است؟ مخالفت با نوروز صرفا به دلیل خدمت تاریخی و متعلق به ایران باستان و عهد زرتشتیان همانند مخالفت با زبان فارسی و مخالفت با طب و فلسفه به دلیل تعلق آن به ایران و زردشتیان40 روم و یونان و مخالفت با صنعت و تکنولوژی به دلیل تعلق آن به غرب و اروپا و… مادامی که دلیل معتبری در دست نباشد, غیرمنطقی و نامعقول و بد جلوه دادن حقیقت دین در دید جهانیان و خلاف مصالح شریعت و امور اسلامی است.
با فرض اینکه امام درصدد اثبات نامشروعیت آن به استناد اخبار جدش رسول خداست, نه آنکه خود آن را ممنوع و خلاف شرع اعلام کند, پس جمله (وانه سنة الفرس ومحاها الاسلام) چه معنا می دهد؟ اسلام کجا, چگونه و به استناد کدام دلیل آن را محو ساخته است تا زنده کردن آن مخالف با اسلام باشد؟ اگر از همه اشکالات یاد شده صرف نظر شود و سند و متن و دلالت آن پذیرفته شود, برخی بزرگان مانند علامه مجلسی, صاحب جواهر و شیخ مرتضی انصاری باتوجه به روایت ابن خنیس (انه یوم من ایامنا حفظه الفرص; نوروز روزی از روزهای ماست که ایرانیان آن را حفظ کرده اند).