چکیده:
شعر شیعی در عصر اندلس، نمایانگر اوضاع تاریخی، سیاسی، اجتماعی، ادبی، دینی و... آن روزگار، و نیز عشق و دوستی مردمان به ویژه شاعران و ادیبان به خاندان اهلبیت( است. مضمونها و ساختارهایی که برخی از شاعران شیعی در این دوره سرودهاند، دارای دو ویژگی تقلید و نوآوری میباشد. در جنبة تقلید، مضمون و سبک شاعران متعهد شیعی در مشرقزمین، الگوی ایشان بوده است و در جنبة نوآوری نیز از اوضاع ادبی، دینی، اجتماعی و سیاسی زمان خویش متأثر بودهاند. شعر شیعی، یکی از عرصههای شعری این دوره به شمار میآید، اما هرگز نتوانسته است به توانایی شعر شاعران مشرقزمین برسد و جز در موارد اندک، همواره پوششی از تقلید و اقتباس، بر آن سایه افکنده است.
خلاصه ماشینی:
"159 با آغاز دورة چهارم که دورة فروپاشی دولت موحدین و از بین رفتن بیشتر شهرهای اندلس و مهاجرت مردمان آنهاست، دو گرایش دینی در قرن ششم شدت میگیرد: نخست تصوف در میان مردم و دوم توسل به رسول( در میان خواص که همراه با سرودن قصیدههایی دربارة روضة شریف نبوی و گریه بر اهلبیت(، بهویژه امام حسین( بوده است.
». 161 همچنین عقیده دارد شاعرانی مانند: ابندراج، عبادهبنماء السماء، ابنمقانا که علیبنحمود و ادریسبنیحیی را مدح کردند، ممدوحان خویش را با صفاتی همچون ابنرسول، هاشمی، طالبی یا فاطمی مدح کردهاند و برخی از ایشان مانند ابنالحناط دوستی خود را دربارة خاندان پیامبر آشکارا بیان میداشتند: إن کان حب آل محمد ذنبا فإنی لست منه أتوب 162 ـ اگر دوستی و عشق خاندان محمد(، گناه است (که گناه نیست)، پس من از آن توبه نمیکنم شاعران برجستة شیعی در اندلس در اینجا به معرفی شاعران برجستة شیعی اندلس میپردازیم: الف) ابوالبحر صفوانبنإدریس التجیبی المریسی: 163 او یکی از شاعران برجستة شیعی قرن 6 هجری در اندلس است که به مرثیهسرایی امام حسین( شهرت دارد.
مانند ابیات زیر که از صفوانبنادریس است: سقوا حسنـا بالسـم کأسا رویــةو هم قطعوا رأس الحسین بکربلاو أسـر بنیـه بعــده و احتمالهـم و لم یقرعــوا سنا و لم یتندمـواو کأنهم قد أحسنوا حیـن أجرمواکأنهم من نسل کسری و یغنمـوا 219 و) اقتباس از قرآن و احادیث: ارتباط پیوسته سرایندگان متعهد شیعی با قرآن، سبب شد تا در برخی از شعرهای ایشان، روح قرآنی حاکم باشد و برخی نیز مفاهیم و واژههای قرآنی را در شعر خویش به کار گیرند؛ این تأثیر قرآن، در اشعاری که آنان در بیان دوستی یا مدح اهلبیت( سرودهاند، به چشم میخورد."