چکیده:
«انسجام» و «پیوستگی» به عنوان دو رکن بنیادین ارتباط متن، مورد توجه زبانشناسانبهطور عام و اندیشمندان تجزیه و تحلیل گفتمان به طور خاص قرار گرفته است. در ایننوشتار کوشش شده تا ضمن ارائه تعریفی علمی از مقولههای انسجام و پیوستگی،تأثیرگذاری آنها از یک سو بر متن ترجمه (متن زبان مقصد) و از سوی دیگر بر خواننده درفهم و درک متن و ایجاد ارتباط پیوسته و درهمتنیده مورد ارزیابی تطبیقی قرار گیرد. بهمنظور عینی کردن موضوع، نمونههایی از ترجمههای انگلیسی قرآن کریم محمدتقی الهلالیـ محمد محسنخان و عبدالله یوسف علی جهت بررسی ارائه شدهاند. برآیند این بررسیعبارت است از: الف ـ در بسیاری از موارد، مترجمان در انتقال و برقراری تعادل در زمینهانسجام درونمتنی موفق بودهاند. ب. در مواردی، ضعف یا نبود توانش متنی، مترجم را ازانعکاس واقعیتهای موجود در متن زبان مبدأ به زبان مقصد باز داشته است. ج ـ شناختنظری و عملی مترجم از مقولههایی چون انسجام درون متنی و برون متنی، پیوستگی ودرهمتنیدگی متن نه تنها به خواننده در فرایند درک مفاهیم کمک مینماید و انگیزه خوانش رادر او تقویت میکند، بلکه در بسیاری از موارد از کژفهمی و کژانتقالیها جلوگیری به عملمیآورد. د: برآیند تلاش مترجمان در ایجاد و برقراری تعادل واژگانی، بیان تحذیر و معانیکنایی بازتابنده معانی واقعی قرآن نبوده است.
خلاصه ماشینی:
"در فرایندبررسی مؤلفههای ویژه متن از جمله سازمان عناصر آشنا ـ ناآشنا یا به اصطلاح نحوی مبتدا ـخبر (به مجموعه اطلاعات موجود در حافظه خواننده یا شنونده متن و انتقال آنها به سطوحفوقانی و نهایتا تعامل و تأثیر گذاری متقابل آنها گفته میشود)، نوع سخن (discoursegenre) یا طرح متنی و شرایط حاکم بر آن، ویژگی و عوامل شبه زبانی(paralanguage)[تکیه، آهنگ کلام، نقطهگذاری، آرایش صوری بندها، کاربرد حروف بزرگ، پرانتز و نظیرآنها]، انسجام درونمتنی/برونمتنی و پیوستگی مورد توجه و امعان نظر قرار میگیرند.
نمونه این نوع ارتباط معنایی ـمنطقی در آیههای 17 و 18 سوره «روم» در زمینه نماز (چهار وقت برای تسبیح و حمد و ثنا):«فسبحان الله حین تمسون و حین تصبحون و له الحمد فی السماوات و الأرض و عشیا و حینتظهرون» و ذکر مؤکد بر صلاة وسطی (نماز عصر) در آیه 238 از سوره «بقره» آشکار شدهاست.
2. "Allah!ــthere is no god but He!ــLord of the Throne Supreme!" صرف نظر از بعضی تعدیلات، از جمله افزایش واژگانی و دلالتهای ضمنی، اصل بنیادین«توحید» در ترجمههای الهلالی ـ محسنخان و یوسفعلی به طور واضح و آشکار بهمخاطب زبان مقصد انتقال داده شده است.
2. The number of months in the sight of Allah is twelve (in a year)ــsoordained by Him the day He created the heavens and the earth; of them fourare sacred: الهلالی ـ محسنخان در ترجمه آیههای 5 و 36 از سوره «توبه» ماههای حرام را داخلپرانتز با ذکر اولین، هفتمین، یازدهمین و دوازدهمین ماه قمری، مخاطب انگلیسیزبان را ازمفهوم ماههای حرام تا حدی آگاه کردهاند؛ ولی این مهم در بقیه موارد به آن اشاره صریح وروشنی نشده است."