چکیده:
بازشناسی هویت فرهنگی ، دینی و ملی ، از مهم ترین مسائلی است که می تواند در گذر زمان ، اندیشه های نسل جدید را با نسل های پیشین مرتبط سازد و آنان را به خویشتن یابی و خودشناسی تشویق نماید. جغرافیا، سرزمین و تاریخ ، از جمله عواملی هستند که در تاروپود هویت فرهنگی یک ملت یا قوم نقش موثری را ایفا می نمایند. در این مقاله ، سعی شده است تا شهر سمرقند، به عنوان یکی از قدیمی ترین شهرهای حوزه تمدن ایرانی ، از منظر پیشینه تاریخی و موقعیت جغرافیایی ، مورد بررسی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"32 (1)- U-Le-kia بعد از ابو مسلم،قیام اسحاق ترک که گویند از نسل زید بن علی بود و قیام ابن مقفع که بهسپیدجامگان معروفند،در ماوراءالنهر و سمرقند قابل توجه است.
سلطان محمد که مدتی بهقراختائیان خراج میداد،در سال 607 هجری نمایندۀ آنها را به رودخانه افکند و سمرقند راگرفت و فرمان داد که استحکامات بیشتری گرداگرد شهر بنا کنند.
سفر چان چون دائوسی،زاهد چینی که چنگیز او را در 616 هجری نزد خود خوانده بود تاداروی زندگی ابدی را بیابد،در سال 618 هجری به ماوراءالنهر که تا سمرقند آمده بود،بسیاریاز چگونگیهای زندگی آن زمان را روشن میکند.
هنگام فتح سمرقند به دست سعید بن عثمان،از سرداران او،یکی قثم بن عباس بود با 10 نفر از صحابه و بسیاری از تابعین،شیخ ابو منصورماتریدی گفته است که در سمرقند،بسیاری از تابعین آسودهاند و قبر قثم که به شاه زند معروفاست و مورد ارادت و زیارت مردم سمرقند است،نشان از اهمیت مذهبی آن شهر میدهد.
در پایان حکومت مغولان در ناحیه سمرقند،به سال 767 هجری،سربداران سمرقند علیهمغولان قیام کردند و چنان که گذشت،نامه خان مغول به قبرس،جدال علیه مسلمانان واسماعیلیان بود که خود نشانه نفوذ اسماعیلیان در سمرقند است.
75 این امر نشان میدهد که در ماوراءالنهر،زبان فارسی،زبان رسمی مردم بوده است و به قولنرشخی در تاریخ بخارا،وقتی اشرس بن عبید الله از طرف هشام بر ماوراءالنهر حاکم شد،به فکرتبلیغ افتاد و کسانی را برگزید که فارسی خوب میدانستند و مردم بخارا نیز تقاضا کردند که بهفارسی نماز گزارند."