چکیده:
هدف این مطالعه برررسی اثر مهاجرت مغزها بر رشد اقتصادی ایران طی دوره 1385-1338 با استفاده از آمار مهاجرت مغزها از ایران به ایالات متحده آمریکا است.طبق مبانی تئوریکی و مطالعات تجربی،سرمایه انسانی عامل بسیار مهم در رشد اقتصادی است و مهاجرت مغزها بهعنوان یک نقص در تشکیل سرمایه انسانی،میتواند بر رشد اقتصادی تأثیر معکوس داشته باشد.نتایج تجربی این مطالعه بیانگر آن است که تاثیر متقابل متغیر مهاجرت مغزها با انقلاب اسلامی بر رشد اقتصادی منفی و بسیار معنیدار است.به عبارت دیگر مهاجرت مغزها نقش فوق العاده مهم و در عین حال بازدارنده در تولید و رشد اقتصادی ایران دارد.همچنین در کنار عامل تولید نیروی کار،انباشت تحقیق و توسعه داخلی و خارجی و سرمایه انسانی نیز که ابزارهای بسیار مهم حصول به اقتصاد دانش محور میباشند،در تابع تولید اقتصاد ایران اثر مثبت و مستقیم دارند و بجز متغیر انباشت تحقیق و توسعه خارجی که اثر معناداری بر تابع تولید ایران ندارد،سایر متغیرها از سطح معنیداریخوبی برخوردار هستند.
خلاصه ماشینی:
"لذا در ادامه به ارائه چارچوب نظری در زمینه نقش تحقیق و توسعه داخلی و خارجی،سرمایه انسانی،به ویژه مهاجرت مغزها بر رشد اقتصادی میپردازیم و ضمن بیان نمونهمطالعات انجام شده در این زمینه،به برآورد تابع تولید اقتصاد ایران با استفاده از مؤلفههای یاد شده میپردازیم.
ال گرویزارد و لول3(2004)در مقالهای تحت عنوان«مهاجرت مغزها،حمایت و رشد»با استفاده از مجموعه آمار و اطلاعات 112 کشور در حال توسعه صادرکننده نیروی کار ماهر،طی دهه 1990،اثر معکوس مهاجرت مغزها بر رشد اقتصادی را آزمون کردهاند و براساس تخمینی به روش حداقل مربعات معمولی به این نتیجه رسیدند که افزایش ده درصدی در مهاجرت سرمایه انسانی،نرخ رشد سرانه را حدود 8/0 درصد در هرسال کاهش میدهد.
به عبارت دیگر به زبان ساده ریاضی،بیان میشود که: (به تصویر صفحه مراجعه شود) همچنین قبل از تخمین مدل و ارائه نتایج آن توجه به نکات زیر،لازم به نظر میرسد: 1-در این بخش از مطالعه،جامعه آماری آمارهای کلان مربوط به انباشت تحقیق و توسعه داخلی،انباشت تحقیق و توسعه خارجی،سرمایه انسانی(شاغلین دارای تحصیلات بالاتر از دیپلم)،مهاجرت مغزها از ایران به ایالات متحده آمریکا،تولید ناخالص داخلی، واردات کالا به تفکیک شرکای تجاری کشورهای عضو OECD و انباشت تحقیق و توسعه داخلی کشورهای عضو OECD میباشد.
باتوجه به اینکه منشأ اثر منفی مهاجرت مغزها بر رشد اقتصادی ایران(به غیراز جنگ تحمیلی و انقلاب اسلامی که عوامل گریزناپذیر تلقی میشوند)،را میتوان ناشی از فقدان رونق بازار تحقیق و توسعه بازار سرمایه انسانی بدلیل اتخاذ سیاستهای ناصحیح اقتصادی از جمله تعیین دستوری نرخ بهره،نرخ ارز،نرخ تعرفه،نرخ دستمزد و..."