چکیده:
با تشکیل کمپانی هند شرقی در سال 1600 و موافقت شاه عباس کبیر با فعالیت تجاری این شرکت در ایران،پای انگلیسها به خلیج فارس و سپس اروندرود بازشد.منافع استعماری انگلیس موجب شد این کشور در اختلافهای مرزی ایران و عراق،جانب عراق را بگیرد و موجب شود که ایران از بخشی از سرزمین خود در مرزهای خاکی و حقوقی خود در اروندرود محروم گردد.پس از سرنگونی حکومت سلطنتی در عراق و با روی کار آمدن حکومتهای کودتایی در این کشور،اختلافهای دو کشور تشدید شد و جنبهء سیاسی-ایدئولوژیک نیز یافت.وابستگی ایران به غرب و افزایش نیروی نظامی ایران از یک طرف و درگیری حکومت عراق با کردهای مورد حمایت ایران از طرف دیگر،دولت عراق را مجبور ساخت که به عنوان یک استراتژی و برای رستن از یک بحران بزرگ،به اختلافهای خود با ایران پایان دهد و بقا و امنیت داخلی خود را با شناسایی حقوق ایران در اروندرود معامله نماید.امضاء قرارداد 1975 الجزایر نتیجهء چنین فرایندی بود.
خلاصه ماشینی:
"پس در اعلامیهء رسمی دو کشور که در 2 مه 1932 بهطور همزمان در تهران و بغداد انتشار یافت،طرفین توافق کردند که به مذاکرات رسمی برای حلوفصل اختلافهای مذکور بپردازند،8اما پس از آنکه ملک فیصل بهطور مرموزی در سوئیس درگذشت،برخوردها و حوادث گوناگونی در مرزهای دو کشور روی داد؛عراق حوادث مرزی را بهانه قرار داد و از ایران به جامعهء ملل شکایت کرد.
براساس توصیهء جامعهء ملل مبنی بر مذاکرات مستقیم ایران و عراق برای حل مسئلهء اروندرود،«نوری سعید»،وزیر امور خارجهء عراق،در رأس هیأتی متشکل از وزیر دادگستری، رئیس بندر بصره-که یک نفر انگلیسی بود-و چند نفر دیگر وارد تهران شدند و به مدت بیست روز مذاکراتی را با وزارت امور خارجهء ایران انجام دادند که بر دو محور متمرکز بود: نخست تعیین خط مرزی دو کشور در اروندرود و دیگری نحوهء ادارهء آن.
همچنین به موجب این پیمان هر دو طرف متعهد شدند که در امور داخلی یکدیگر مداخله نکنند،به مرزهای یکدیگر احترام بگذارند،در همهء اختلافهای بین المللی که به منافع مشترک آنها مربوط میشود،به عملیات تجاوزکارانه(چه مستقیم و چه غیرمستقیم)علیه یکدیگر اقدام نکنند و از تشکیل و یا عملیات گروههای مسلح که هدف آنها اختلال نظم و امنیت و واژگونساختن حکومتهای یکدیگر باشد، جلوگیری نمایند،ولی عمر پیمان سعدآباد بسیار کوتاه بود و در شهریور 1320 که نیروهای انگلیس از خاک عراق به ایران حمله کردند،در عمل موجودیت خود را از دست داد."