چکیده:
این مقاله در جست وجوی هویت ایرانی در کتاب «تاریخ انقلاب مشروطیت» اثر هفت جلدی مهدی ملک زاده است که یکی از شاخص ترین و برجسته ترین آثار تاریخ نگارانه ی انقلاب مشروطیت به شمار می رود. انقلاب مشروطه، در رویکردهای تاریخ نگارانه دگرگونی های شگرفی ایجاد کرد و موجب تحول در این شاخه از معرفت در ایران گردید؛ و تغییراتی نیز در دیگر بنیان های هویتی به وجود آورد. در این مقاله تاریخ نگاری و هویت ملی در پرتو تاریخ انقلاب مشروطیت ملک زاده مورد بررسی قرار می گیرد.
خلاصه ماشینی:
"یگانهستیزی و استقلالخواهی ملی ملکزاده یکی از خاکریزهای برخورد و اصطکاک شدید انقلاب مشروطه را،نفی سلطهی بیگانه و دفاع از استقلال و حیثیت ملی ایرانیان معرفی میکند و باتعابیر گوناگون،این چهرهی غرب به عنوان«دیگری»را،رویاروی ملت ایران قرارمیدهد؛چنانکه در برابر یکی از بحثانگیزترین رخدادهای انقلاب؛یعنی،موضوعتحصن در سفارت انگلیس،تفسیر دیگری ارایه میکند و به اعتقاد او،این رخداد ازسر اضطرار و ناگزیری صورت پذیرفته است؛زیرا ملت ایران در دوران چند هزارسالهی حیات خود دایمان در معرض هجوم و تجاوز ستمگران و ظالمان قرا رداشتهو برای سپری نمودن خطر،همواره درصدد یافتن مأمنی برای التجا بوده است؛کهاین مکانهای امن،ابتدا امامزادهها،برخی مساجد و خانهی برخی از عالمان بلندپایهبود؛اما به تدریج دامنهی ستم و تجاوز تا آن جا بالا گرفت که مکانهای مزبور نیزنمیتوانست رفع خطر کند،و هراجتماع اعتراضی،با خون شسته میشد و هنگامیکه همهی راههای دیگر به روی آزادیخواهان بسته شد،به ناچار در سفارت بریتانیاگرد آمدند.
ملکزاده در علل ناپایداری این نظام،و ناتوانی آن در ایجاد هویت ملینوین،و حاکمیتی دمکراتیک و مردمسالار،و قرار دادن ایران در ردیف ملل مترقی،آزاد و مستقل به مسایل زیر اشاره میکند: از بخت بد،به واسطهی قدرت و نفوذ دولتهای اجنبی در ایران،وبدرفتاری روسها و مشکلتراشی انگلیسیها و مداخلهی آنها در امورداخلی ایران،و تحریکات طرفداران شاه مخلوع و فقر اقتصادی واختلافات داخلی که همگی از سیاست خارجی سرچشمه میگرفت،و آشنانبودن سرداران ملی و زمامداران دورهی جدید به فلسفهی مشروطه و اصولحکومت ملی،ملت ایران تا ظهور جنگ بین المللی اول دچار گرفتاریها ومصایبی شد که ملت ایران موفق نشد از آن همه فداکاری و جانبازیبهرهمند شود،و کامش از شهد آزادی و مشروطیت شیرین گردد و از نعمتحکومت ملی که منبع الهام و ترقی عموم ملل آزاد است برخوردار گردد(ص 1276)."