چکیده:
فرسایش خاک یک فرآیند طبیعی است که در اثر فعالیتهای انسانی تشدید میشود. نتیجه فرسایش،کاهش حاصلخیزی خاک و از بین رفتن مواد آلی از جمله نیتروژن،فسفر و پتاسیم است.کاهش پوشش جنگلی،کاهش تولدات زراعی،افزایش سیلابها،کاهش تولید برق،کاهش کیفیت آب آشامیدنی و مانند آنها آثار مستقیم و غیر مستقیم فرسایش خاک هستند.در این مقاله با مروری بر این اثرات و ضمن اشاره به مطالعات خارجی،هزینههای اقتصادی فرسایش خاک در ایران محاسبه میشود.طبق این محاسبات،کل هزینه فرسایش خاک در ایران در سال 1379 به قیمتهای جاری حدود 31 درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی،شکار و جنگلداری برآورد میشود.
خلاصه ماشینی:
"در حالت درصدی فرض میکنیم که فرسایش در بخش بطور خطی با کاربری زمین در آن بخش در ارتباط است یعنی ما اختلاف کیفیت زمین،عملیات مدیریت یا سرمایهگذاری در فناوری خاک اندوز را در نظر نمیگیریم بنابراین: 3)0 ???پس(به تصویر صفحه مراجعه شود) در این معادله تغییر کاربری زمین به طور درونزا به تغییر قیمتها،تولید و فناوری به وسیله توابع تقاضای نهادههای کشاورزی از نوع CES 2وابسته است.
حداقل میزان کود شیمیایی از دست رفته (به تصویر صفحه مراجعه شود) به این ترتیب چنانچه متوسط قیمت هر تن انواع کود شیمیایی را در سال 1379 معادل 688000 ریال1در نظر بگیریم،میزان فرسایش مستقیم خاک کشور 20779 میلیار ریال خواهد بود و مفهوم هدر رفت ثروت ملی مشخص میشود.
به عبارت دیگر در این سال با حد پایین رقم فرسایش خاک 2/48 درصد صادرات نفتی به شکل تخریب اراضی حاصلخیز از چرخه اقتصاد خارج شده و ارزش اقتصادی خود را از دست داده است.
ب)محاسبه اثرات غیر مستقیم فرسایش خاک در ایران 1378 در مورد سد اکباتان واقع در استان همدان در مجموع 9/1449 میلیون ریال برای تخلیه و لایروبی 62/1 میلیون متر مکعب رسوب هزینه شده است.
طبق محاسبات این مقاله،کل هزینههای فرسایش خاک در کشور ما در سال 1379 بر حسب قیمتهای جاری حدود 31 درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی و جنگلداری است و بیانگر آن است که در بین عوامل مؤثر بر فرسایش خاک بایستی معیارهای حفاظت شامل توسعه ندادن کشت علوفه،رعایت حد و ظرفیت مراتع و قطع نکردن درختان جنگلی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرند."