نگاه تازه ای به منابع نقطویه مقاله

خلاصه ماشینی:

"نقطوی‌گری جنبه‌ای یا جزئی از آن جنب‌وجوش جستجوگرانه‌ای است که در اواخر دوران ملوک الطوایف بعد از تیمور در ایران پیدا شد و بتدریج بر رکود و انحطاط غلبه کرد و در شعر و هنر و فلسفه و صنعت و تجارت و سیاست و مذهب آثار خود را نشان داد و البته اوج به بار نشستن و تحقق بسیاری از درخواستهای آن جنبش‌ فرهنگی در حوالی سال 1000 هجری است،زمانی که شاه عباس در ایران و اکبر بابری در هند سلطنت می‌کرده‌اند،و عجیب اینست که با وجود سرکوبی نقطویان به‌ دست شاه عباس،در سنت نقطوی،وی را از جمله نقطویان به شمار آورده‌اند11. اما مع الأسف پس از سی و هفت سال که از چاپ کتاب نقطویان یا پسیخانیان‌ تألیف دکتر صادق‌کیا می‌گذرد هنوز هم می‌توان گفت تنها کتاب نسبتا جامع و با روش‌ علمی(و نه بازاری و مبتذل و تبلیغی)دربارهء این نحله همان کتاب است که البته خالی‌ از نقص نیست. یک مدرک دیگر بر وجود بقایای منحط نقطویه و اینکه به بابیه پیوستند یا بابیه را در برخاستن آیین باب یاری دادند،فقراتی است که محمد علی ناظم الشریعهء همدانی در کتاب حدیدة محماة21آورده،نظر به اهمیت این مطلب و منحصر به فرد بودن نسخه عین‌ عبارت موردنظر را می‌آوریم: پس از ظهور ادعای مهدویت از میرزا علی محمد،مردم از خدا بیخبر او را اسباب کار خود قرار داده از هر گوشه و کنار دست و پا کرده و قوانین نوظهور و مطالب بدیعه و احکام مطابق سلیقهء مردم هوی‌پرست از جهت او فراهم نمودند و بر زبان و قلم او جاری می‌ساختند."

کلید واژه های ماشینی:

نقطوی ، محمود پسیخانی ، نقطویان ، گیلان ، تناسخی ، نقطوی‌گری ، اسماعیلیان ، خاک ، دین ، تأویل