چکیده:
هنر اسلامی تجسم باطن و حقیقتی است که بر وحی و متابعت و تسلیم در برابر امر الهی استوار میباشد.حقیقت اسلام،باطن همهی ادیان الهی و توحیدی است و هنر اسلامی به معنای وسیع کلمه به تمام هنرهایی اطلاق میشود که در تمدنهای دینی شکل گرفتهاند. هنر اسلامی به معنی اخص کلمه با وحی و کتابت قرآن کریم آغاز شد.امر قدسی و مقدس قلب و مرکز هنر اسلامی است و به عبارتی، امر قدسی که زیبایی حقیقی در معناست.درصورت هنر اسلامی که تجلیگاه خقیقت زیبایی است،عیان شد.هنر اسلامی،صورتهای نمادین و مثالی امر متعالیاند که کمال مطلوب و نامتناهی را مجسم میکند.حقیقت هنر در تمدنهای سنتی و دینی استقرار دارد و براساس موقعیتهای زمانی و مکانی و سیر تکاملی معرفت و هستیشناسی که تاریخمندی روح،نامیده میشود،به اشکال گوناگون ظاهر میشود.
خلاصه ماشینی:
حقیقت اسلام،باطن همهی ادیان الهی و توحیدی است و هنر اسلامی به معنای وسیع کلمه به تمام هنرهایی اطلاق میشود که در تمدنهای دینی شکل گرفتهاند.
زیرا اصل اصیل وحدت و هماهنگی الهی که به هستی،صورت بخشیده است،قانونی مقدس است که هنر اسلامی از این تبعیّت میکند.
هنر اسلامی،نظام و قوانین هستی را سرمشق کار خود قرار میدهد و امر مقدس را در عالم زیبایی به صورت اثر هنری ظاهر میکند و بهعبارتی به آن،صورت محسوس میبخشد.
باطن هنر اسلامی سرشار از حقایق الهی است که در«اسلام»به معنی دین(دین به معنی وسیع کلمه یعنی اسلام)براساس سنن الهی برای کمال انسانی به بشر بهعنوان خلیفه اللّه،عرضه شده است.
تکنیک و فن بیان، صور الهی تحقق یافته در خیال هنرمند را صورت محسوس میبخشد و زیبایی ازی در هر اثر هنری به روش خاص بیان خود جلوهگر میشود.
(قبلی،ص 53) بورکهارت در مورد زیبایی هنر اسلامی نوشته است: هنرمند مسلمان بهواسطهی اسلام،یعنی«تسلیم»دربرابر شریعت الهی،همواره متذکر این واقعیت است که خود،آفریدگار و یا منشأزیبایی نیست،بلکه اثر هنری به میزانی که تابع و مطیع نظم جهانی باشد از زیبایی بهره جسته،زیبایی کلی را جلوهگر میسازد.
او معتقد است که: «فهم و قدر روحانی هنر سنتی و مقدس،اعم از اسلامی و غیر آن،برای وجود زندگی دینی و حقیقی حایز بیشترین اهمیّت است،زیرا چنین هنری درنهایت امر هدیهای آسمانی و طریق دستیابی به فیضی است که موجب یادآوری جهان روح(جهان جان)میشود و ما را به امور الهی بازمیگرداند.
زیبایی در هنر اسلامی غیرشخصی و لازمان است و صفات جمال و کمال الهی را بیان میکند.