چکیده:
با گسترش فتوحات مسلمانان در سوریه،مصر،فلسطین و ایران آنان با تجربیات و ظرفیتهای هنری آن مناطق که پیشتر تحت حاکمیت بیزانس و ایران بودند،آشنا شدند.انتخاب شهر دمشق از طرف امویان به عنوان پایتخت خلافت اسلامی،عامل اصلی تکوین هنر اسلامی و پیدایش سبک اموی گردید که جزء نخستین مکتبهای هنر اسلامی بود و در همانجا بود که برای اولینبار هنر اسلامی با تأثیرپذیری از هنر بیگانه شکل گرفت.این دوره تأثیر عمیقی در تاریخ اسلام داشت و میان فرهنگ مسیحی موجود در سوریه و عراق پیوند برقرار نمود؛زیرا هنگام فتح اعراب،این نواحی تحت حکومت دولت روم شرقی و متأثر از هنرهای آن بود به طوری که در آثارشان بسیاری از عناصر هنرهای یونانی و رومی باستان حفظ شده بود.از آن جایی که این مناطق در دورهی حکومت روم با ایران رابطه داشتند، برخی از سبکهای هنر ساسانی نیز در آنها یافت میشد.میزان این تاثیرات و همچنین،نحوه و چگونگی تاثیرگذاری در حوزههای مختلف هنری متفاوت بوده به طوری که بیشترین تأثیرات در حوزهی معماری و ساختارهای مربوط به آن مشهود است.با این وجود،نسبت آن در بناهای مذهبی و غیر مذهبی روندی متفاوت داشته است.این مقاله بر آنمگراینکه است به بررسی تاثیر هنر بیزانس و ایران بر تکوین هنر معماری دوره اموی بپردازد.
خلاصه ماشینی:
این دوره تأثیر عمیقی در تاریخ اسلام داشت و میان فرهنگ مسیحی موجود در سوریه و عراق پیوند برقرار نمود؛زیرا هنگام فتح اعراب،این نواحی تحت حکومت دولت روم شرقی و متأثر از هنرهای آن بود به طوری که در آثارشان بسیاری از عناصر هنرهای یونانی و رومی باستان حفظ شده بود.
از خصوصیات این دوره،رفاهطلبی و دنیاداری بود که (به تصویر صفحه مراجعه شود)تصویر 11 (به تصویر صفحه مراجعه شود)تصویر 12:قصیر عمره آثارش در سرزمینهای تحت حکومت پدیدار شد به همین دلیل دیده میشود که بعضی از خلفای اموی پس از استقرار حکومت آنها در دمشق و دست یافتن به تمام ولایات خاورمیانه و شمال آفریقا به خوشگذرانی و عیشونوش پرداختند و توجه عالم اسلام به دنیای مادی افزایش یافت همچنین به ساختن بناهای عظیم به پیروی از کاخهای پادشاهان ایران و حکمروایان بزرگ روم شرقی،اهتمام ورزیدند.
28اینروایت به خوبی نشان میدهد که در ساختن مسجد اموی دمشق عناصر بیزانسی و حتّی ایرانی دست داشتهاند و (به تصویر صفحه مراجعه شود)تصویر 19:سینی مربوط به دوره ساسانی (به تصویر صفحه مراجعه شود)تصویر 20 حتّی برخی از مصالح آن نیز(مکعبهای موزائیکی)از جانب بیزانس و روم تأمین شده است.
33ساختن مناره در این مسجد،در تاریخ معماری اسلامی برای اولّین بار بود، (به تصویر صفحه مراجعه شود)تصویر 21:سینی مربوط به دوره ساسانی زیرا ساختن مناره پیش از دوره اموی معمول نبوده است،و ابتکار آن از روی برجهایی است که به عبادتگاههای سوریه وابسته بود،و در دروهی معاویه به مصر انتقال یافت34.