چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش تربیتی صلهرحم و تأثیر آن در سلامت روانی افراد است. روش پژوهش در این تحقیق بررسی پیشینههای موجود در متون اسلامی و روانشناسی با استفاده از استقصای کلمات و تحلیل آنها با استفاده از روش تحلیل محتوا بوده است.برای بررسی تحقیقات روانشناسی در این زمینه از روش بررسی تحلیلی پیشینههای موجود استفاده شده است.
در این تحقیق مفهوم صلهء رحم و آثار و پیامدهای آن در متون دینی و در تحقیقات روانشناختی بررسی شده است.بررسی متون حدیث اسلامی نیز نشان میدهد نوع خاصی از این ارتباطات تحت عنوان صله رحم مورد تأیید خاصی قرار گرفته است و به نقش آن در سلامت روانی افراد پرداخته شده است.در احادیث اسلامی فواید بسیاری برای صله رحم ذکر شده است که از آن جمله یادگیری رفتارهای شایسته،رشد روحیهء حمایت اجتماعی و تعاون، افزایش عواطف انسانی،کمک به سلامت روانی ارحام و ارتقای سطح امید به زندگی،و طولانی شدن عمر،زیاد شدن روزی،دفع شدن بلا و پاکیزه شدن اعمال و رشد معنوی است. تحقیقات روانشناسی علمی نشان داده است که ارتباط رضایتبخش و یادآوری دوستان و خویشاوندان علاوه بر فواید معنوی و روحانی،فواید روانی بسیاری دارد که از آن جمله میتوان دستیابی به منبع حمایت اجتماعی،یادگیری مهارتهای اجتماعی از طریق یادگیری مشاهدهای و پرداختن به ارتباطات مناسب،خودنظمدهی رفتارها در خلال ارتباط صحیح با دیگران را برشمرد.صلهء رحم موجب با رفتن مقاومت افراد در مقابل فشارهای روانی گشته و باعث کاهش بیماریهای قلبی-عروقی و روانی میشود.این یافتهها با یافتههایی که در این پژوهش از مصاحبه با افراد به دست آمده،مطابقت دارد.
خلاصه ماشینی:
"بررسی متون حدیث اسلامی نیز نشان میدهد نوع خاصی از این ارتباطات تحت عنوان صله رحم مورد تأیید خاصی قرار گرفته است و به نقش آن در سلامت روانی افراد پرداخته شده است.
صله رحم از دو بعد فردی و اجتماعی قابل بررسی است؛از حیث فردی،صلهء رحم موجب میشود انسان به عنوان فرد به روابط عاطفیاش توجه کند،هنگامی که ارتباط بین فردی از دو سوی متقابل برقرار شد،انگیزههای اساسی در آن رشد مییابد و در شکل وسیعتر،جامعه را تحت تأثیر قرار میدهد.
اگر شخصی در کودکی خود سبک اجتنابی یا ناایمن را پرورش داده باشد،در بزرگسالی نیز روابط او با دیگران-که صلهء رحم نیز جزء این روابط است-دچار مشکل خواهد بود،همچنین اگر پدر و مادر و دیگر اقوام کودک مهارتهای اجتماعی برقراری روابط را به کودک نیاموخته باشند، کودک در بزرگسالی بدون این ابزار مهم،یعنی مهارتهای اجتماعی،توانایی برقراری ارتباط را نخواهد داشت.
در این مقاله علاوه بر بررسی تعدادی از نظریههای مختلف روانشناسی در مورد صلهء رحم،تحت عنوان نظریههای روابط موضوعی و حوزهء دلبستگی و نقش آن در ارتباطهای اجتماعی به ویژه سازگاری اجتماعی،پیامدها و فوائد صلهء رحم از دیدگاه اسلامی از جمله رابطهء صله رحم با حل مسائل بین فردی،مشاورهء بین اعضای خانواده،سازگاری اجتماعی، سلامت روانی و ارتقای معنوی بررسی شد.
از یافتههای دیگر این تحقیق آن است که در دیدگاههای روانشناختی،صله رحم صرفا به عنوان یکی از رفتارهای اجتماعی مطرح شده است،ولی در اسلام صله رحم رفتاری اجتماعی دانسته شده که بعد معنوی و الهی دارد و افراد با خویشان خود از آن جهت ارتباط برقرار میکنند که خدای متعال برای آنها حق قرار داده است."