چکیده:
در این مقاله پس از مقدمهء کوتاهی در معرفی شخصیت و شعر حضرت امام،غزلهای معظم له-به عنوان یک شخصیت بزرگ دینی،علمی،سیاسی و عرفانی-از منظر درونمایههای موجود در آن مورد توجه و تحلیل محتوایی قرار گرفته است.در بررسی غزلهای امام معلوم میشود که ایشان در کنار پرداختن به موضوعات گوناگونی چون بهاریه،انتظاریه،نکات اخلاقی،نقد اجتماعی و سیاسی و پارهای مدایح،به مقولههای عرفانی عنایت بیشتری داشته و در خلال آن از عشق،نیازمندی عاشق و استغنای معشوق،طلب وصال و گاه توصیف لحظههای وصال سخن به میان آورده است.در پایان ضمن ارائه نتیجهء بحث،به نقش امام در احیای عرفان ناب اسلامی و زدودن غبار بدبینی و منفیگری نسبت به عرفای اسلامی اشاره شده است.
خلاصه ماشینی:
"3-نکات اخلاقی در غزلهای امام در شعر امام اخلاقیات و دعوت به فضائل و برحذر داشتن از رذائل چشمگیر است؛از جمله:در موضوع غنیمت دانستن دوران جوانی و افشای مدعیان جاهل و خودبین میگوید:هان ای عزیز فصل جوانی بهوش باش در پیری از تو هیچ نیاید به غیر خواب این جاهلان که دعوی ارشاد میکنند در خرقهشان به غیر منم تحفهای میاب(48) امام با دید عرفانی خود مردم را حتی از دلبستگی به جنت و فردوس نیز برحذر داشته است؛زیرا که دلبستگی به غیر حق را،راهی باطل و قید و بند میداند:تو راه جنت و فردوس را در پیش خود دیدی جدا گشتی ز راه حق و پیوستی به باطلها اگر دل دادهای بر عالم هستی و بالاتر به خود بستی ز تار عنکبوتی بس سلاسلها(44) و در غزلی با عنوان«کتاب عمر»،از صرف عمر جوانی به گناه و معصیت و کژروی و روسیاهی دوران پیری سخن به میان آورده و با افسوس خوردن بر گذشته و آیندهء کسانی که بستهء رسن جاه و مالاند،از خداوند استمداد میطلبد که او را در مسیر هدایت قرار دهد:پیری رسید و عهد جوانی تباه شد ایام زندگی همه صرف گناه شد وارستگان به دوست پناهنده گشتهاند وابسته ای چو من به جهان بیپناه شد خودخواهی است و خودسری و خودپسندی است حاصل ز عمر آنکه خودش قبلهگاه شد افسوس بر گذشته،برآینده صد فسوس آن را که بسته در رسن مال و جاه شد از نور رو به ظلمتم ای دوست دستگیر آن را که روسیه به سراشیب چاه شد(93) 4-نگاه انتقادی-اجتماعی و سیاسی در غزل امام شاید بتوان ادعا کرد که امام خمینی در غزلهای خود بیش از دیگران به خواجه حافظ شیرازی نظر داشته و از غزلهای او استقبال کرده است؛هم در شکل صوری غزلها مثل وزن و ردیف و قافیه،هم در بعد معنا و مضمون آنها."