چکیده:
دانشگاه از مهمترین بسترهای رشد خلاقیت در جامعه است؛زیرا دانشگاه میتواند دانشجویان را برای بهتر اندیشیدن،ابتکار،نوآوری،مقابله با ناشناختههای علمی و اجتماعی و پرکردن خلأهای علمی،آماده سازد و این امر تنها از طریق یک فرایند آموزشی پویا و برانگیزاننده با راهبردهای آموزشی فعال و مؤثر محقق میگردد.در عرصهء خلاقیت و سازندگی فکری،هیچ هنرمند و صنعتگری بهپای پیامبران نمیرسد و هیچ نظام فکری و عملیای،همچون اسلام بر تفکر خلاق و خلاقیت تأکید نداشته است.مسئلهء تفکر،تدبر و خلاقیت فکری در سیرهء اعظم(ص)درخشش خاصی دارد.پیامبر اعظم(ص)همواره با شیوههای متعدد خلاقی همچون:استقلال فکری،گفتگو و مباحثه، داستان و عبرتآموزی،استدلالی،عملی،سمعی-بصری،تشبیه و همانندسازی و برانگیختن اذهان،مردم را به تفکر برمیانگیخت تا استعدادهای پنهان آنها از قوه به فعل درآید و زمینهء حرکت آنها بهسوی کمال فراهم شود.در این مقاله،تفکر خلاق بهعنوان محور اصلی در روش آموزشی پیامبر(ص)معرفی میشود و سپس به شیوههایی که پیامبر(ص)جهت برانگیختن مردم به خلاقیت و تفکر خلاق بهکار برده است،پرداخته و جایگاه تفکر خلاق در شیوهء آموزشی پیامبر(ص)تحلیل شده است.
The University is one of the main mobilizing factors for developing creativeness in a society; because the university can prepare the students for a better thinking, originality, innovativeness, and ability to face the still unknown or new issues in the field of science and society, as well as to fill scientific vacuums. This can be effectively achieved through a dynamic system of education and active educational guidelines.If we consider the human being as the base in the arena of creativeness and thought-building, no artist or craftsman can match the Prophet (SAWA). Nor we can find among ideological systems, any intellectual and practical system like Islam with its emphasis on creative thought and creativeness. Thought, insight, and creativeness are among the issues that are specifically highlighted in the behaviour and practice of the Prophet (SAWA), and their lustre is not hidden from anyone. The Prophet (SAWA), in order to stimulate thought and make peoplediscover their hidden abilities foractivating the movement towards perfection, had always used different modes of creativeness, such as freedom of the intellect, dialogue, debate, narrations, moral lessons, argumentation, comparison, and practical demonstration through the mediums of sight and hearing, etc. In this article, creative thought has been focused upon as the main methodology of the Prophet's (SAWA) teachings. It also discusses the modes which he used to rouse up people's minds towards creativity and creative thought, with an analysis of the place of creative thought in the Prophet's (SAWA)educational method.
خلاصه ماشینی:
تفکر خلاق،مبنای شیوههای آموزشی پیامبر(ص) سید حسام حسینی* چکیده دانشگاه از مهمترین بسترهای رشد خلاقیت در جامعه است؛زیرا دانشگاه میتواند دانشجویان را برای بهتر اندیشیدن،ابتکار،نوآوری،مقابله با ناشناختههای علمی و اجتماعی و پرکردن خلأهای علمی،آماده سازد و این امر تنها از طریق یک فرایند آموزشی پویا و برانگیزاننده با راهبردهای آموزشی فعال و مؤثر محقق میگردد.
در این مقاله،تفکر خلاق بهعنوان محور اصلی در روش آموزشی پیامبر(ص)معرفی میشود و سپس به شیوههایی که پیامبر(ص)جهت برانگیختن مردم به خلاقیت و تفکر خلاق بهکار برده است،پرداخته و جایگاه تفکر خلاق در شیوهء آموزشی پیامبر(ص)تحلیل شده است.
با توجه به سرعت تولید علم و آیندهء ناشناختهای که فراروی بشر قرار دارد،لازم است دانشگاه نیز به صورتی هماهنگ با این تحولات،به بازنگری در برنامهها و راهبردهای آموزشی خود پرداخته و راهبردهای آموزشی خلاق و مبتنی بر مسئلهمداری را محور فعالیت آموزشی خویش قرار دهد.
فراگیران با درگیر شدن در داستانهای چالش برانگیز و برقراری ارتباط عاطفی با شخصیتهای داستان(ایفای نقش)،زمینههای تقویت و پیدایش ایدههای خلاق و نوآور را در خود فراهم میآورند که این امر،تمرینی برای خلاقیت است.
(صفار،1385،ص 182)مطابق شکل زیر: (تصویرتصویر) این روش در میان راهبردهای تفکر خلاق در راهبرد ادراکی قرار میگیرد که پیامبر(ص)در نظر داشت از این طریق،توجه فراگیران را بهسوی موضوع یادگیری جلب کند.
7. روش تشبیه و همانندسازی این روش،یکی از روشهای خلاق پیامبر بود که آسانترین روش برای بهرهگیری از قدرت تفکر خلاق و فهماندن مطلب به مخاطب در هر سطحی است.