چکیده:
یکی از آداب رایج در میان ما ایرانیان درخواست دیر زیستی برای آشنایان و دوستان است. دعای خیر «صد سال زنده باشی» و «صد سال به این سال ها» در جشن های تولد و دیدارهای نوروزی گفته می شود. این دعا پیشینه ای کهن دارد.
محمد بن جریر طبری (وفات: 310)، در تفسیر آیه 96 سوره بقره، جمله ای فارسی از صحابی معروف، ابن عباس (وفات: 68)، نقل می کند و می گوید که اعاجم [= ایرانیان] به یکدیگر می گویند: «زه هزار سال». میبدی نیز، در کشف الاسرار، همین روایت را بدون استناد به ابن عباس آورده است. ابن منظور نیز در لسان العرب نقل می کند که به پادشاهان عجم در مقام تحیت گویند: «زه هزار سال».
گفته ابن عباس در پاره ای از منابع با تحریف و تصحیف نقل شده است؛ در تفسیر تبیان آمده است که قوم مجوس دوست می دارند هزار سال عمر کنند ... و یکدیگر را چنین دعا می کنند که: «هزار سال بده» که، در این عبارت، «بده» تصحیف «بزه» است. ماتریدی سمرقندی (وفات: 333)، در تفسیر خود، همین عبارت فارسی را، به صورت درست، «هزار سال بزه» آورده است.....
خلاصه ماشینی:
"محمد بن جریر طبری (وفات: 310)، در تفسیر آیه 96 سوره بقره، جملهای فارسی از صحابی معروف، ابن عباس (وفات: 68)، نقل میکند و میگوید که اعاجم [ = ایرانیان[ به یکدیگر میگویند: «زه هزار سال»(1).
گفته ابن عباس در پارهای از منابع با تحریف و تصحیف نقل شده است؛ در تفسیر تبیان آمده است که قوم مجوس دوست میدارند هزار سال عمر کنند...
ابن المطرز عبد الرحمان بن محمد نقل میکند که شاعر در آن برای ممدوح خود، زیستن در هزار نوروز و هزار مهرگان را با خوشی و سلامت آرزو کرده است.
به گفته ابوریحان بیرونی(14)، از زمانی که ایرانیان دیدند که بیوراسب (ضحاک) هزار سال عمر کرده است(15)، یکدیگر را به عبارت هزار سال بزی تحیت گفتند.
مقاله را با بیتی از منوچهری دامغانی به پایان میبرم: هزار سال همیدون بزی به پیروزی به مردمی و به آزادگی و نیکخوی(20)_______________________________ 13 ) ثعالبی نیشابوری، عبدالملک، تتمة الیتیمة، تحقیق مفید محمد قمیحه، دار الکتب العلمیه، بیروت 1403/1983، ص75."