چکیده:
این مقاله به بررسی این موضوع میپردازد که در دوران حکومت پهلوی گروههای معارض
کرد عراقی چه نقشی در روابط دو جانبه داشتهاند. تلاش بر این است که به این سؤالات
پاسخ داده شود که چه عوامل داخلی و منطقهای سبب شدند که گروههای معارض کرد
بتوانند در روابط دو جانبه حضور پیدا کنند؟ماهیت نقش این گروهها چه بود؟ورود آنها
به عرصه روابط دو جانبه چه تأثیری بر فعالیت این گروهها و بر روابط دوجانبه داشت؟و
تحت تأثیر چه عواملی در نیمه دوم دهه 1970 این گروهها از صحنه روابط دو جانبه خارج
شدند؟این مقاله تلاش میکند نشان دهد که عامل اصلی که سبب مطرح شدن گروههای معارض
در روابط دوجانبه شد پیدایش و شدت گرفتن تضادهای ایدئولوژیک بین دو رژیم بعد از
کودتای 1958 در عراق بود.به عبارت دیگر، مطرح شدن گروه های معارض معلول تیرگی روابط
و نه علت آن بود.از این رو در روابط دوجانبه این گروهها نقش ابزار فشار را
داشتهاند.هرگاه روابط دوجانبه رو به وخامت می گذاشت نقش گروههای معارض گسترش
مییافت و برعکس هرگاه تشنج در روابط تقلیل
مییافته است نقش گروههای معارض نیز کاهش پیدا میکرد.این بررسی
در دو بخش انجام میشود.بخش نخست روابط ایران و عراق را از زمان استقلال عراق در
سال 1932 تازمان سقوط حکومت ملک فیصل پادشاه این کشور در سال 1958 و بخش دوم روابط
دوجانبه را از سال 1958 تا فوریه 1979 که انقلاب اسلامی در ایران به پیروزی رسید
مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهد.این تقسیمبندی بر اساس میزان تشابه و سازگاری
ایدئولوژیک دو رژیم صورت گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"تلاش بر این است که به این سؤالات پاسخ داده شود که چه عوامل داخلی و منطقهای سبب شدند که گروههای معارض کرد بتوانند در روابط دو جانبه حضور پیدا کنند؟ماهیت نقش این گروهها چه بود؟ورود آنها به عرصه روابط دو جانبه چه تأثیری بر فعالیت این گروهها و بر روابط دوجانبه داشت؟و تحت تأثیر چه عواملی در نیمه دوم دهه 1970 این گروهها از صحنه روابط دو جانبه خارج شدند؟این مقاله تلاش میکند نشان دهد که عامل اصلی که سبب مطرح شدن گروههای معارض در روابط دوجانبه شد پیدایش و شدت گرفتن تضادهای ایدئولوژیک بین دو رژیم بعد از کودتای 1958 در عراق بود.
در نیمه دوم سال 1965، دولت شاه بار دیگر کمکهای خود را به کردها آغاز کرد اما این بار نه به اعضای کمیته مرکزی حزب دموکرات کردستان بلکه به ملا مصطفی بارزانی، علت همکاری ایران با ملا مصطفی برطرف شدن نگرانیهای دولت در مورد کمونیست بودن وی بود.
گرچه قرارداد 1975 الجزایر گروههای معارض را از صحنه مناسبات دو کشور خارج نمود اما به دو دلیل مهم نتوانست که مانع از ایفای نقش مجدد این گروهها در آینده گردد:از یک طرف این قرارداد نتوانست اختلافات دو کشور را به طور اساسی حل کند و دولت عراق که تحت فشارشدید نظامی ایران و نیروهای ملا مصطفی قرار گرفته بود چارهای جز تن دادن به شرایط رژیم شاه نداشت."