چکیده:
حقوق در تاریخ ایران رابطهای مهم با مذهب برقرار کرده است.این رابطه مختص به ایران پس از نفوذ اسلام نیست بلکه در ایران پیش از اسلام و بالاخص در عهد ساسانیان،حقوق به شدت با مذهب مزدیسنی آمیخته بوده است.در این مقاله ضمن مطالعه نهادهای حقوق مذهبی ساسانی،به بررسی اثری پرداخته شده که این حقوق بر حقوق ایران پس از اسلام گذاشته است.مطالعه تطبیقی فقه زرتشتی و فقه اسلامی روشن میسازد که چه مایه از نهادها و سازمانهای حقوق زرتشتی همچنان در حقوق ایران تا کنون پا برجای مانده است.به طور مثال،نهاد ممنوعیت ازدواج زنان مسلمان با مردان غیر مسلمان و سن بلوغ دختران و پسران در 9 سالگی و 15 سالگی در فقه زرتشتی پیش از اسلام نیز نظیر و سابقه دارد.
خلاصه ماشینی:
"در اسطورههای ایران،جمشید نخستین پادشاهی است که موبد نیز هست،مجمع حقوق و مذهب:منم گفت با فره ایزدی همم شهریاری،همم موبدیگرچه این تجربه،عاقبتی محمود نداشت و شاه-موبد به خودگامگی دچار گردید: همه موبدان سرفکنده نگون چرا کس نیارست گفتن نه چون (شاهنامه از روی نسخه مسکو،ج اول،ص 39 و 43) زمانی که من شاهنشاه ایران،بابل و ملتهای چهار سوی جهانم،هرگز به کسی اجازه نخواهم داد که بر دیگران روا دارد و اگر چنین شود،من حق مظلوم را باز پس خواهم گرفت و متجاوز را کیفر خواهم داد.
گاه این اصطلاح به پادشاه زنی نیز اطلاق شده که نازا است و شوهر مجاز بوده تا ازدواج مجدد انجام دهد.
ازدواج سترزن:خویشان مرد بالغی که پیش از ازدواج فوت میکند دختری را انتخاب میکنند و با تأمین جهیز او،وی را تزویج میکنند به این شرط که یکی از فرزندان او متعلق به متوفی باشد و در سرای دیگر نیز ستر زن،همسر اول متوفی گردد.
از آنجا که گاه برای این نوع ازدواج،خواهر متوفی را تزویج میکردند و پسر متولد شده منسوب به بردار این خواهر میشد(یعنی دائی واقعی،پدر اعتباری محسوب میگردید)،پنداشته میشد که خواهر و برادر ازدواج کردهاند و (1 81 retpahc 5 skoob drakned dna vlx retpahc natsatad razah e nakitam ) (2) 93 n 93 retpahc natsatad razah nakitram ازدواج با محارم اتفاق افتاده است.
محمد تقی نصر معتقد است با کشف حکمی در ماتیکان هزار داتستان،تردیدی در مجاز بودن تعدد زوجات در ایران زمان ساسانی وجود ندارد؛بر طبق این حکم مردی که دو زن دارد میتواند قراردادی با آنان برای اشتراک در اموال منعقد کند."