چکیده:
اعراب از روزگاران کهن وارد سرزمینهای حاصلخیز بین النهرین(عراق) شدند.مهاجرت آنان به حدی گسترده بود که بر ساکنان منطقه غلبه یافتند و به تدریج یافت جمعیتی عراق را دگرگون کردند.برخی از این قبایل به دلیل همجواری با مراکز مسیحی در بین النهرین به آیین مسیح گرویدند.اعراب مهاجر توانستند تحت حمایت ساسانیان دولت لخمیان را در حیره تشکیل دهند.دولت ایران برای حفظ مرزهای خویش از آنان در برابر اعراب بدوی و امپراتوری بیزانس بهره میجست. با آغاز فتوحات مسلمانان در ناحیهء عراق،قبایل عرب مسیحی در برابر هم نژادان خویش قرار گرفتند.بررسی واکنش سلبی و سپس ایجابی این قبایل می- تواند به روشنتر کردن تصویر چگونگی فتح این منطقه کمک کند.این مقاله به بررسی این موضوع پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
"بررسی جایگاه قبایل عرب مسیحی ایران در روند فتوحات مسلمانان در عراق دکتر محمد علی چلونگر* مریم سلیمانی** اعراب از روزگاران کهن وارد سرزمینهای حاصلخیز بین النهرین(عراق) شدند.
مبلغان نسطوری همچون مارابا در حیره و در میان لخمیان دست به تلاشهای گستردهای زدند و در سایه چنین تلاشهایی اعراب ایران به آیین نسطوری گرایش یافتند؛81 2-اخراج نسطوریان از سوی امپراطوری روم شرقی در سده پنجم و مهاجرت آنان به ایران مهمترین عامل انتشار مسیحیت در میان قبایل عرب بود.
84 سواد در آستانه فتح مسلمانان از زمان رسالت پیامبر تا به خلافت رسیدن ابو بکر،در عراق که مرکز امپراطوری ساسانیان نیز در آن قرار داشت وقایعی رخ داد که سیادت ایرانیان بر این منطقه را تهدید میکرد؛عقبنشینی خسرو پرویز از برابر رومیان و هجوم رومیان به این منطقه و انقراض دولت لخمیان دو عامل مهم ضعف ایران در این منطقه بود.
یزدگرد به مال و سپاه شیرزاد را یاری داد-بنا بر روایتی دیگر مهران رازی فرمانده بود-اعراب به جلولا آمدند و در برابر لشکر ایران خیمه زدند جنگ سختی روی داد که منتهی به شکست دیگری برای ایرانیان شد59و مناطق شرق دجله نیز به تصرف مسلمانان درآمد.
در دوره نخست حملات مسلمانان در زمان خلافت ابو بکر،قبایل عرب مسیحی در کنار ایرانیان و در مقابل هم نژادان خود صفآرایی کردند.
در دوره نخست حملات،خالد ضربات سختی را بر پیکرده این قبایل به خصوص قبیله تغلب وارد آورد و توانست وحدت آنان را بشکند،به طوری که در نبرد بویب عدهای خالد را همراهی میکردند و گروهی در جنگ شرکت نکردند."