چکیده:
منابع آبهای زیرزمینی از مهمترین و ارزانترین منابع آبی به شمار میروند که
شناخت صحیح و بهرهبرداری اصولی از آنها میتواند در توسعه پایدار کشور نقش مهمی
ایفا کند.اصولا روشهای سنتی و دستی که برای شناخت پتانسیل آب زیرزمینی به کار گرفته
میشوند، غالبا نیازمند صرف زمان، هزینه و نیروی انسانی بسیارند که در این باره
استفاده از تکنولوژی سیستم اطلاعات جغرافیایی مد نظر قرار میگیرد.در پژوهش حاضر
برای ارزیابی قابلیتهای سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، دادههای شکل زمین، زمین
شناسی، خطوارهها، تیپ خاک، دانهبندی مواد، تراکم آبراههها و نقشه شیب دشت دهلران
تهیه گردیده و به سیستم داده شده است.تحلیل این اطلاعات با استفاده از توابع ویژه
سیستمهای اطلاعات جغرافیایی بر مبنای دو روش یا مدل کامارجو و کریشنامرتی به کار
گرفته شده در هندوستان صورت گرفته که نتیجه حاصل دو نقشه پتانسیل آب زیرزمینی
است.برای آزمون دقت این دو نقشه از اطلاعات چاههای دشت مورد مطالعه استفاده شده
است.نتیجه امر نشان از برتری روش کریشنامرتی بر روش کارمارجو و همچنین توانایی
سیستم اطلاعات جغرافیایی در تهیه نقشه پتانسیل آب زیرزمین دارد.
خلاصه ماشینی:
"در پژوهش حاضر برای ارزیابی قابلیتهای سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، دادههای شکل زمین، زمین شناسی، خطوارهها، تیپ خاک، دانهبندی مواد، تراکم آبراههها و نقشه شیب دشت دهلران تهیه گردیده و به سیستم داده شده است.
برای مطالعه پنانسیل آب زیرزمینی دادهها زیر بر مبنای روشهای مورد استفاده تهیه شده و با استفاده از دو روش زیر مورد تحلیل قرار گرفتهاند: الف)نقشه شکل زمین 3 :از آنجا که یکی از عوامل مهم و تأثیر گذار در کمیت آبهای زیرزمینی هر منطقه، عوارض ژئومورفولوژیک است ضرورت دارد که نقشه شکل زمین تهیه شود که به این منظور از مدل ارتفاعی رقومی 4 ( DEM )و شبکه آبراههها به همراه تصاویر ماهوارهای استفاده شده است شکل 2 نقشه شکل زمین منطقه دهلران را نشان میدهد که قسمتهای مرکزی و شمالی به صورت دشت سیلابی 5 و قسمتهای غربی و شرقی در حاشیه تپهها به شکل پدیمنت 6 است.
در این روش لایههای پتانسیل آب زیرزمینی، نقشه شکل زمین، نقشه زمین شناسی، نقشه فشردگی مواد و نقشه شرایط تغذیه با یکدیگر ترکیب میشوند، قبل از ترکیب، لایههای مذکور بر مبنای قضاوت کارشناسی و ویژگیهای محیطی ارزش گذاری میشود، بدین ترتیب که ابتدا شاخص مطلوبیت آب زیرزمینی برای واحدهای نقشه در نظر گرفته میشود که مقدار آن از صفر تا 10 متفاوت است.
استفاده از تکنیک سیستم اطلاعات جغرافیایی علاوه بر اینکه سرعت و هزینه مطالعه را کاهش میدهد در مدلسازیهای آب زیرزمینی از طریق تخصیص ارزشهای مختلف و وارد کردن یا حذف لایههای اطلاعاتی مؤثر و کارامد نیز مؤثر است و میتوان از آن به عنوان یک ابزار کارامد برای ارزیابی منابع آب زیرزمینی استفاده کرد و بالطبع با بهرهگیری از این سیستم، حجم عملیات زمینی به حداقل ممکن کاهش خواهد یافت."