چکیده:
در این مقاله ابتدا با اشاره به مستلزمات نوین عصر فناوری اطلاعات، سعی شده
تعریف جدیدی از کتابخانههای دانشگاهی و مجموعه وظایف آن ارائه شود.سپس با توجه به
مسأله استفاده غیر متمرکز و گسترده از اطلاعات، اهمیت حضور کتابخانههای اقماری
بررسی شده است.بر این اساس، تعریف مناسبی برای کتابخانههای تخصصی دانشکدهای بیان
گردیده است.آنگاه براساس اصول کنترل غیر متمرکز، مدلی ساختاری برای ارتباط منظم و
سیستماتیک کتابخانه مرکزی دانشگاهی با کتابخانههای تخصصی دانشکدهای بیان شده و
بخشهای مختلف این مدل تبیین گردیده است.در پایان نیز برای تحقق این مدل، ساختار
تشکیلاتی کتابخانه تخصصی دانشکدهای ارائه شده و مورد بحث قرار گرفته است. نکته مهم
این مقاله آن است که ارائه مدل ساختاری ارتباط بین این دو مجموعه، توأم باتضمین
حرکت پویا و رو به جلو تمامی ارکان سیستم برای نیل به اهداف سازمانی آنهاست.
خلاصه ماشینی:
"از اینرو، هدف آن است که با تکیه بر یکی از مفاهیم اصلی نظام فناوری اطلاعات(یعنی تبادل و اشاعه اطلاعات علمی)و با توجه به دگرگونیهای شگرفی که جامعه جهانی اطلاعاتی در انتظار آن است، مفهوم جدیدی از کتابخانههای دانشگاهی(اعم از کتابخانه مرکزی دانشگاهی و کتابخانههای تخصصی دانشکدهای)ارائه و سپس با عنایت به تفکیک وظایف هر یک از زیر حوزههای این مجموعه و بر پایه اصول کنترل غیر متمرکز، مدل مناسبی برای ارتباط ارگانیک آنها با هم تبیین شود.
از اینرو، میتوان مهمترین وظایف کتابخانههای دانشگاهی را در بندهای ذیل خلاصه کرد: الف)گردآوری و سازماندهی کتابها، نشریات ادواری، پایگاههای اطلاعاتی، مواد دیداری- شنیداری، طرحهای تحقیقاتی، پایاننامهها و سایر مواد و منابع مورد نیاز در تحقیق؛ ب)گردآوری و سازماندهی مجموعه منابع مرجع و کتابشناختی عمومی و تخصصی؛ ج)ارائه خدمات آگاهیرسانی جاری با تولید کتابشناسیها، نمایهنامهها، چکیدهنامهها؛ د)ارائه خدمات کاوش در پایگاههای اطلاعاتی و اشاعه اطلاعاتی گزینشی؛ ه)تشکیل نظام شبکهای اطلاعرسانی درون دانشگاه و تبادل اطلاعات با سایر شبکههای مراکز علمی-پژوهشی؛ و)تهیه و اجرای برنامههای آموزشی برای استفاده از منابع متنوع موجود در کتابخانه؛ ز)مبادله منابع و مدارک علمی-تخصصی با مراکز تحقیقاتی، عملی و فرهنگی داخلی و خارجی؛ ح)ایجاد نظام مستمر ارزیابی منابع و بررسی نیازهای کاربران مجموعه.
با توجه به این توضیح میتوان عمده وظایف اصلی کتابخانههای تخصصی دانشکدهای را در بندهای ذیل خلاصه کرد: الف)پشتیبانی اهداف آمزشی، پژوهشی و فرهنگی دانشکده با تأمین نیازهای اطلاعاتی استادان و دانشجویان؛ ب)فراهم آوردن خدمات اطلاع رسانی به گونهای که اعضا قادر به پیگیری یافتههای جدید علمی باشند؛ ج)کاوش مواد و منابع به طور جامع به هنگام تعریف پروژههای دانشکدهای و در حین اجرای پروژه؛ د)القای انگیزه تحقیق و کار علمی در کاربران با فراهم آوردن مجموعههای سنجیده و ارائه خدمات مناسب."