خلاصه ماشینی:
ویژگیهای آیات کلامی و غیرکلامی در گونهء آیات کلامی،خواست و اراده خدا در قالب الفاظ و به صورت تجزیه شده با کلمات و اصوات به نمایش درمیآید،به عبارت دیگر خدا در این دسته آیات،چیزهایی را که میخواهد به ذهن و قلب آدمی القا و تفهیم کند به صورتی تحلیلی و یکی پس از دیگری آشکار میکند و از این رهگذر،آدمی تا آنجا که ممکن است دقت تصوری و مفهومی پیدا مینماید.
ظاهر آیات قرآن:آیاتی که در آنها،کلام به خدا نسبت داده شده است ظهور دارند در اینکه خداوند واقعا با بعضی انسانها سخن گفته است و عالمان علوم قرآنی و مفسران آیات ربانی، همه گفتهاند:ظواهر الفاظ و آیات قرآن مجید مراد خدای تعالی است و تنها با دلیل قطعی(عقلی یا نقلی)میتوان از معنای ظاهر دست برداشت و به تأویل آن همت گماشت،چنین موردی را اصطلاحا میگویند:الفاظ به صورت مجازی و تمثیلی بکار رفتهاند،نظیر آیاتی که معنای ظاهر آنها جسمانی بودن خداست مانند: «ید الله فوق ایدیهم» (فتح،01/84)و «ان ربک لبالمرصاد» (فجر،41/98)،در این موارد که عقل و نقل(پارهای دیگر از آیات قرآن)صراحت در نفی تشبیه خدا به آفریدگان را دارد به ضرورت تأویل میگروند.
61 در اینباره که با اینکه کلام و قول و وحی هم در معنای تفهیم و القای مقصود به عنوان اثر و خاصیت اصلیشان مشترکاند،ملاحظه میشود در بعضی از موارد تنها بعضی از این الفاظ استعمال شدهاند مانند قول و وحی که قول در تکوینیات و وحی دربارهء پیامبران و رابطههای مرموز بکار رفته است؛شاید جهت آن این باشد که هرکدام از اینها یک عنایت لفظی خاصی دارد که تنها با مورد خاصی قابل انطباق است.