چکیده:
اقتصاد محیط زیست نقش کلیدی در بهکارگیری ابزارهای مدیریت منابع طبیعی و محیط زیست ایفا میکند.ارزیابی اهمیت اقتصادی نابودی محیط زیست و یافتن علل اقتصادی این انحطاط و ارایه انگیزههای اقتصادی لازم جهت کند یا متوقف کردن این روند،در حیطه فعالیت اقتصاد محیط زیست قرار دارد.سیاستهای حمایت از محیط زیست را میتوان از طریق ابزارهای اقتصادی،از قبیل یارانهها و مالیاتها،سیستمهای سپرده و مجوزهای آلودگی قابل مبادله و ابزارهای قانونی مانند استانداردها و همچنین از طریق ابزارهای با هدف مشارکت داوطلبانه،اعمال نمود.در این مقاله کاربرد مالیاتها و یارانهها در کاهش آلودگی صنایع استان تهران مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج حاکی از آن است اگر نظام جمعآوری مالیات کشور کارآمد باشد،ابزارهای مالیاتی(مالیات بر نهاده،مالیات بر محصول،مالیات بر فرایند تولید و مالیات بر مواد متصاعد)میتوانند نقش مؤثری در کاهش آلودگی صنایع استان داشته باشند.از طرف دیگر اعطای یارانه به صورت کمکهای بلاعوض یا وامهای تبصرهای(تسهیلات وامهای تکلیفی)به صنایعی که ایجاد سیستم تصفیه و نصب تجهیزات کنترل آلودگی در آنها به سادگی امکانپذیر نیست،امری ضروری به نظر میرسد.تسهیلات فوق،انگیزه خرید و نصب تجهیزات کنترل آلودگی را در صاحبان صنایع افزایش داده و لذا میزان آلودگی ایجادشده در عمل کاهش خواهد یافت.
خلاصه ماشینی:
"الف)مطالعات انجامشده در داخل کشور آقای حمید دیهیم در مقاله خود با عنوان"روشهای اقتصادی مبارزه با آلودگی هوای تهران" پس از بررسی وضعیت آلودگی هوای تهران،سیاستهای مبارزه با آلودگی هوا را به سه دسته تقسیم میکند که عبارتند از: 1-تحریک و ترغیب مردم 2-دخالتهای مستقیم سازمان حفاظت محیط زیست 3-ایجاد انگیزههای اقتصادی او در نهایت راهحلهای مورد استفاده برای کاهش آلاینده زیست محیطی را به صورت زیر معرفی مینماید.
آقای ناصر محرمنژاد(9731)،دبیر کمیته ملی توسعه پایدار،در مقاله خود با عنوان "مالیات زیست محیطی،ابزاری برای مدیریت محیط زیست در کشورهای خارجی"با عنوان کردن تجربیات کشورهای فنلاند و دانمارک در مورد مالیاتهای زیست محیطی و بیان دامنه مشمول مالیات و نرخ مالیات در این کشورها معتقد است که هرگونه استفاده از منابع محیط زیست عوارض منفی بدنبال دارد و برای جبران این عوارض ابزار مالیاتی را معرفی و از آن به عنوان ابزاری جهت مدیریت محیط زیست یاد میکند.
کلیه صنایع این بخش به دلیل تولید فاضلاب به مقدار بسیار زیاد،پیچیدگی سیستمهای تصفیه،گران بودن هزینه ساخت و نگهداری آنها و در ضمن پایداری آلودگیهای نفتی و صدماتی که تخلیه فاضلاب واحدهای صنعتی مزبور به منابع آبی و محیط زیست وارد میکنند،سبب شده که یکی از مهمترین منابع آلودهکننده محسوب گردند.
جدول(1):طبقهبندی صنایع براساس نوع آلودگی احتمالی و به تفکیک کد سه رقمی ISIC (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ:1-عباسپور،مجید"مهندسی محیط زیست"جلد اول و دوم،تهران،انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی،7731 2-مرکز آمار ایران"نتایج آمارگیری از کارگاههای صنعتی"94-01 نفر کارکن و بیشتر 6731،تهران،چاپخانه مرکز آمار ایران،8731.
در مورد بکارگیری یارانهها در کاهش آلودگی صنایع استان تهران،این صنایع به دو دسته تقسیم شدهاند گروه اول شامل صنایعی هستند که به دلایل پیچیدگی سیستمهای تصفیه و گران بودن هزینههای ساخت و خرید آنها،انگیزه کافی برای خرید و نصب این تجهیزات از طرف صاحبان صنایع،وجود ندارد."