چکیده:
به پیشنهاد استاد درس راویان ضعیف [1] بر آن شدم تا قواعد علمالحدیثی را از دیدگاه امام موسی کاظم (علیه السلام) یافته و آنها را تا حد امکان، دستهبندی نمایم تا این قواعد در کنار سایر قواعد معتبر و معتمد، وسیلهی سنجش در این زمینه باشد. لازم به ذکر است که این کار، قبلا توسط استاد روحانی در مورد قرآن، احادیث پیامبر (صلی الله علیه و آله)، امیرالمؤمنین (علیه السلام)، امام حسین (علیه السلام)، امام محمد باقر (علیه السلام) و امام جعفر صادق (علیهم السلام) انجام شده بود؛ لذا با راهنماییهایی که صورت گرفت، در صدد یافتن احادیث و روایات امام کاظم (علیه السلام) در زمینهی مذکور برآمدم و پس از این کار، قواعد و گزارههای علمالحدیثی قابل استخراج از این احادیث را یکجا جمعآوری نمودم، ولیکن نتواستم از بعضی احادیث، قاعدهای به دست آورم؛ بنابراین در پایان مقاله، این دسته از احادیث را در یک فصل قرار دادم. همچنین متأسفانه نتوانستم آن طور که بایسته است به بررسی اسناد احادیث اقدام نمایم؛ لذا وجود این نقص را در کنار سایر نواقص احتمالی میپذیرم. ضمنا، از تمام تلاشها و صبوریهای بیشایبهی استاد گرامی، جناب آقای روحانی، سپاسگزارم.
خلاصه ماشینی:
قاعدهی اول: راویانی که از آنها سبّ خداوند و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و انبیاء (علیهم السلام) دیده و شنیده شده است، تضعیف میشوند و احادیث آنها ناصحیح و غیر قابل اعتمادند.
قاعدهی دوم: راویانی که از آنها سبّ صحابهی پیامبر (صلی الله علیه و آله) دیده و شنیده شده است، تضعیف میشوند و احادیث آنها ناصحیح و غیر قابل اعتمادند.
قاعدهی دوم: کسانی که مخالف کتاب خدا و پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و اهلبیت ایشان (علیهم السلام) عمل میکنند، تضعیف شده و روایات آنها غیر قابل اعتماد است.
5. راویانی که از آنها سبّ خداوند و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و انبیا (علیهم السلام) دیده و شنیده شده است، تضعیف میشوند و احادیث آنها ناصحیح و غیر قابل اعتماد است.
راویانی که از آنها سبّ صحابهی پیامبر (صلی الله علیه و آله) دیده و شنیده شده است، تضعیف میشوند و احادیث آنها ناصحیح و غیر قابل اعتماد است.
کسانی که مخالف کتاب خدا و پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و اهلبیت ایشان (علیهم السلام) عمل میکنند، تضعیف میشوند و روایات آنها غیر قابل اعتماد است.
3. روایات راویانی که سبّ صحابهی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و انبیا (علیهم السلام) را کردهاند، ناصحیح و غیر قابل اعتماد است.
روایات راویانی که مخالف کتاب خدا و پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اهلبیت (علیهم السلام) عمل میکنند، ناصحیح و غیر قابل اعتماد است.
روایات مخالف حق، کتاب خدا، سنت رسول (صلی الله علیه و آله) و یا احادیث ائمه (علیهم السلام)، ناصحیح و غیر قابل اعتماد است.