خلاصه ماشینی:
"چاپخانهداران مسلمان در آسیای مرکزی دورهء تزاری ادیب خالد1 اولین چاپخانه در آسیای مرکزی را روسهای در فرماندهی نظامی تازه تأسیس خود در تاشکند و در سال 868 ام/ 5821 ه ایجاد کردند.
برپایی یک چاپخانه،علاوه بر لزوم اخذ اجازهنامهء رسمی،نیازمند سرمایهگذاری سنگین بود و گروهی اندک از مردم آسیای مرکزی توان مالی انجام آن را داشتند و نظام اداری تزاری مایل نبود که این رسانه جدید در اختیار رعایای جدیدشان توسعه یابد.
برپایی یک چاپخانه،علاوه بر لزوم اخذ اجازهنامهء رسمی،نیازمند سرمایهگذاری سنگین بود و گروهی اندک از مردم آسیای مرکزی توان مالی انجام آن را داشتند و نظام اداری تزاری مایل نبود که این رسانه جدید در اختیار رعایای جدیدشان توسعه یابد.
4دربارهء اهمیت این چاپخانه باید با احتیاط اظهار نظر کرد و نباید آن را با تنها دستگاه آنکه با دست کار میکرد،بهعنوان اساس چاپ در آسیای مرکزی5و یا حتی موفقیعی برای مردم ترکمن6بشماریم.
در این سالها چاپخانهء غلامیه صدها جلد کتاب برای ناشران سراسر آسیای مرکزی چاپ کرد.
41با آنکه چاپخانهء اسحاقیه مثل چاپخانه علامیه پرکار نبود اما در سالهای پیش از 7191 م5331/ ه چند کتاب در خور توجه چاپ کرد که بسیاری از آنها توشتهء اسحق خان و حسین ماکایف بود.
حتی چاپخانه حکومتی تاشکند نیز برای ناشران خصوصی کتاب چاپ میکرد32،ولی در این موارد ارتباط صنعت جدید چاپ با جامعهء مسلمانان بسیار ضعیف بود.
البته مقامات حق انتخاب مشتریان خود را داشتند و چاپخانه دستور داشت که با نشریهء صدای ترکستان که جدیدی بود و در سال 4191 م2331/ ه منتشر میشد رابطهای نداشته باشد،حتی بعد از آنکه نشریه بعدا از همان اداره اجازهء انتشار گرفته بود(آ."