چکیده:
علامه سید حسن صدر در بارگاه کاظمین(علیهما السلام) در روز جمعه، 29 رمضان سال 1272 هجری قمری چشم به جهان گشود و سرانجام در نیمه ربیع الاول سال 1354 هجری دار فانی را وداع گفت. او از دوران کودکی در آغوش پدرش، سید هادی صدر، تربیت یافت. مراحل اولیه مطالعات خویش را در شهر کاظمیه با مساعدت اساتید آنجا به پایان رسانید. از استادان وی در کاظمیه میتوان به شیخ محمد باقر بن محمدحسن آل یاسین در زمینه علم صرف و نحو، شیخ علامه احمدعطار در زمینه معانی بیان و بدیع و شیخ محمد حاج کاظم که علم منطق را به وی آموخت، اشاره کرد. او در سال 1290 هجری به نجف اشرف عزیمت کرد تا در حوزه علمیه آنجا مطالعات و پژوهش های خود را تکمیل نماید. پس از مدتی علم کلام را در محضر علمایی چون «مولا شیخ محمد باقر شکی» ، «شیخ محمد تقی گلپایگانی» و «شیخ عبد النبی طبرسی» فرا گرفت. در سال 1290 هجری رهسپار سامرا شد. او به مدت 17 سال آنجا اقامت گزید و در خلال آن، مشغول به تحصیل، تدریس، مناظره علمی ، تألیف کتاب و عبادت بود. سرانجام در سال 1314 هجری به محل تولدش در کاظمیه بازگشت. او دیگر به عالمی برجسته تبدیل شده بود که به بسیاری از علوم تسلط داشت. بسیاری از دانشمندان و ادیبان معاصر او به تمجید و ثنایش پرداخته اند برای نمونه سید محسن امین در کتاب اعیان الشیعه گوید «او از خانواده ای شریف و با فضیلت است که گروهی از آنان نابغه روزگار بوده اند... او در طول حیاتش فردی عالم، فاضل، نیکو طلعت، اصولی، فقیه، و... بود». برخی از آثار او عبارتند از: الدررالموسویه فی شرح العقائد الجعفریه، تحصیل الفروع الدینیه فی فقه الامامیه، مفتاح السعاده و ملاذ العباده، نهایه الدرایه، تکمله امل الآمل، تأسیس الشیعه الکرام لعلوم الإسلام، البراهین الجلیه فی ضلال ابن تیمیه، التعادل و التعارض و الترجیح، خلاصه النحو، المطاعن و.
خلاصه ماشینی:
بسیاری از دانشمندان و ادیبان معاصر او به تمجید و ثنایش پرداخته اند برای نمونه سیّد محسن امین در کتاب اعیان الشیعه گوید «او از خانواده ای شریف و با فضیلت است که گروهی از آنان نابغه __________________________________ * دانشجوی دوره کارشناسی دانشکده علوم حدیث(ورودی 79) روزگار بوده اند...
برخی از آثار او عبارتند از: الدررالموسویّه فی شرح العقائد الجعفریه، تحصیل الفروع الدّینیّه فی فقه الامامیّه، مفتاح السعاده و ملاذ العباده، نهایه الدرایّه، تکمله امل الآمل، تأسیس الشیعه الکرام لعلوم الإسلام، البراهین الجلیّه فی ضلال ابن تیمیه، التعادل و التعارض و الترجیح، خلاصه النحو، المطاعن و...
حال که این کتب ارزشمند نگاشته شده و بهدست ما رسیده است، شایسته است شمّهای از زندگانی و شرح حال مؤلفان و نویسندگان گرانقدر آنها را بررسی کرده تا از این رهگذر بتوانیم به ارزش و مقام علمی صاحبان کتب و دستمایههای آنان دست یازیم و همچنین سعی و تلاش وافری را که در این زمینه به خرج دادهاند، بشناسیم و به دیگران بشناسانیم و فعالیّتها و پژوهشهایمان را بیش از پیش بارور کنیم، ازاین رو، به نوبه خود یکی از عالمان شیعی را که دارای تأ لیفات فراوان است انتخاب کردهایم.
«نزهه أهل الحرمین فی عماره المشهدین» اثر سیّد علی نقی نقوی: ص12 (چاپ لکنهو) میراث علمی او: سیّد حسن صدر ثروت علمی فراوانی را برای ما به جای گذاشته است که شامل کتبی در زمینه علوم مختلف مثل اصول دین، فقه، اصول فقه، درایه، حدیث، رجال، فهارس، اخلاق، نحو و تاریخ است.