خلاصه ماشینی:
"ت:آذربایجان:پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی،آذربایجان با نادیده گرفتن رژیم حقوقی دریای مازندران،تقسیم دریا به بخشهای ملی را مطرح ساخت و با تعیین بخشی از آبهای دریا در کرانههای خود بعنوان بخش آذربایجانی دریای مازندران و بستن پیمانهایی با شرکتهای بیگانه برای اکتشاف نفت در این بخش،در عمل در راستای تقسیم دریا گام بر داشته است و یکسویه پیمانهای 1291 و 0491 را زیر پا گذاشته است.
از بعد امنیتی،دریای مازندران برای دریانوردی،کشتیرانی و رفتوآمد ناوگانهای جنگی همچنان بر پایه پیمانهای 1291 و 0491 مشاع باقی مانده است و از همین رو نبودن توازن نظامی در منطقه و بویژه برتری نظامی روسیه،از نکاتی است که در تعیین رژیم حقوقی دریای مازندران باید مورد توجه قرار گیرد؛زیرا اثر آن بر امنیت چهار کشور دیگر میتواند تعیینکننده باشد.
با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و سر برآوردن جمهوریهایی از خاکستر آن،ترکیه تلاشهای خود را برای پیگیری هدفهای تاریخی خود در منطقه آغاز کرد و برای یافتن نقشی برجسته در منطقه، چندی است استراتژی تازهای با همکاری و همراهی غرب بویژه آمریکا و اسرائیل در پیش گرفته است؛ هرچند به سبب حضور نیرومند روسیه و حساسیت خاص کشورهای منطقه و ایران در این زمینه،فعالیتهای امنیتی ترکیه در حوزهء دریای مازندران(جز در مورد آذربایجان)توفیقی نداشته است.
61 شوربختانه به علت روشن نبودن رژیم حقوقی دریای مازندران،جمهوی اسلامی ایران تا کنون چنانکه باید از منابع این دریا بهرهبرداری نکرده است،در حالی که برخی از کشورهای کرانهای استخراج منابع انرژی را با همکاری قدرتهای بزرگ آغاز کردهاند."