چکیده:
همچون جنگ سرد کلاسیک،جنگ سرد تازه نیز بر محوری ژئوپلیتیکی به جریان افتاده است. این محور هم مانند گذشته،بخشی از هارتلند تعریفشده از سوی مکیندر است.خزر-خلیج فارس،امروز محور دگرگونیهای ژئوپلیتیکی در نظام تازهء بین الملل و دور دوم جنگ سرد است که نشانههای آن از هماکنون دیده میشود.پیوند میان دو کان ژئوپلیتیکی و انرژی جهان یعنی خلیج فارس و حوزهء دریای مازندران،از دید استراتژیک،اهمیت بسیار دارد و رقابت برای تسلط بر راههای رسیدن به این دو کانون،پایهء دگرگونیها در نظام بین الملل تازه خواهد بود.
جنگ سرد تازه،همهء جوانب روابط قدرتهای خاورزمین با کشورهای باخترزمین را در بر میگیرد و در درجهء نخست،مناسبات سیاسی روسیه و آمریکا به تیرگی خواهد گرایید.نشانههای جنگ سرد تازه در آغاز هزارهء سوم میلادی،بیشتر در مناطق ژئوپلیتیکی اوراسیای مرکزی،اروپای خاوری و نیز خاورمیانه دیده میشود که برای نمونه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:رقابت جنگافزاری واشنگتن و مسکو در چارچوب سامانهء پدافند ضد موشکی آمریکا در اروپای خاوری و کنارهگیری روسیه از پیمان کاهش نیروهای متعارف در اروپا،گسترش ناتو به سوی خاور و خاورمیانه،رویارویی روسیه و آمریکا در بالکان بر سر استقلال کوزوو،تهاجم روسیه به گرجستان و واکنش ناتو،نگرانی غرب از دستاندازی روسیه بر منابع بزرگ انرژی و کوشش مسکو برای تبدیل آن به یک اهرم سیاسی،و نیز کشمکش کاخ سفید و پایتختهای اروپایی با مسکو و پکن بر سر پروندهء هستهای ایران.
خلاصه ماشینی:
"نشانههای جنگ سرد تازه در آغاز هزارهء سوم میلادی،بیشتر در مناطق ژئوپلیتیکی اوراسیای مرکزی،اروپای خاوری و نیز خاورمیانه دیده میشود که برای نمونه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:رقابت جنگافزاری واشنگتن و مسکو در چارچوب سامانهء پدافند ضد موشکی آمریکا در اروپای خاوری و کنارهگیری روسیه از پیمان کاهش نیروهای متعارف در اروپا،گسترش ناتو به سوی خاور و خاورمیانه،رویارویی روسیه و آمریکا در بالکان بر سر استقلال کوزوو،تهاجم روسیه به گرجستان و واکنش ناتو،نگرانی غرب از دستاندازی روسیه بر منابع بزرگ انرژی و کوشش مسکو برای تبدیل آن به یک اهرم سیاسی،و نیز کشمکش کاخ سفید و پایتختهای اروپایی با مسکو و پکن بر سر پروندهء هستهای ایران.
پا گرفتن سازمان همکاری شانگهای(جانشین احتمالی پیمان ورشو و نسخهء خاوری ناتو)؛سیاست گسترش ناتو به خاور و تهدید شدن ژئوپلیتیکی مسکو و پکن؛برپایی سامانهء پدافند موشکی ایالات متحده در حوزهء پیشین نفوذ اتحاد جماهیر شوروی؛بازنگری در پیمانهای خلع سلاح از سوی کرملین؛افزایش نامتعارف توان استراتژیک و نظامی قدرتهای بزرگ؛کوشش برای پر کردن خلأ قدرت پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی؛بالا گرفتن اختلافهای روسیه با اروپا بر سر انرژی؛افزایش انتقاد کشورهای غربی از چین و روسیه در زمینهء دموکراسی و حقوق بشر؛و سرانجام افزایش اختلاف نظرها میان مسکو و واشنگتن دربارهء روند صلح خاورمیانه،جنگ عراق و پروندهء هستهای ایران و برخوردهای تندزبانی و دیپلماتیک میان آنها و..."