چکیده:
هدف: پرداخت غیررسمی که از آن تحت عنوان پرداخت زیرمیزی نیز یاد می شود، مبلغ اضافه ای است که بیش از آنچه مراجع رسمی تعیین کرده اند، از اشخاص مطالبه می شود. هدف این مطالعه، تعیین نظرات افرادی که به مراکز ارایه خدمات سلامتی خصوصی و عمومی مراجعه می کنند، در رابطه با مبالغ زیرمیزی که توسط پزشکان مطالبه می شود، بوده است.
روش: در این مطالعه مقطعی، از 525 نفری که جهت دریافت خدمات درمانی به مراکز درمانی دولتی و خصوصی مراجعه نمودند، خواسته شد که در یک مصاحبه ساختارمند شرکت نمایند. از پرسشنامه ای که توسط پژوهشگر تنظیم شده بود و روایی و پایایی آن بر اساس یک مطالعه راهنما مورد تایید قرار گرفت، استفاده شد.
یافته ها: 500 نفر موافقت کردند که در مصاحبه شرکت نمایند. (میزان پاسخ دهی 95% بود). کمی بیش از 54 درصد آنان مرد و 68 درصد آنان ساکن شهر بودند. 70 درصد آنان اطلاعات کافی در مورد پرداخت غیررسمی (پول زیرمیزی) داشتند. از دیدگاه افراد مورد مطالعه اگر بیمار با رضایت خود و بدون درخواست قبلی پزشک پول و یا هدیه ای به پزشک تقدیم نماید، مورد قبول است و در عوض مطالبه پول از سوی پزشک به ویژه قبل از ارایه خدمت از دید عموم آنان غیرقابل قبول بود. 87 درصد مردم از مراجع ذیصلاح رسیدگی به شکایات مردم در خصوص پول زیرمیزی اطلاعی نداشتند و فقط 17.8 درصد آنان به اثربخشی شکایت امیدوار بودند.
نتیجه گیری: به رغم نگرش منفی مردم نسبت به پرداخت های زیرمیزی و غیرقانونی دانستن این کار، آنان تا حد زیادی موافق شکایت بر علیه پزشکان بودند.
خلاصه ماشینی:
"دربسیاری از کشورها دریافت زیرمیزی غیر قانونی بوده و در برخی کشورهادریافت خارج از چارچوب تعرفههای قانونی به رغم مخالفتهایانجمنهای پزشکی آن کشورها حتی از طریق پلیس قابل پیگرد وبرخورد مستقیم است به گونهای که پلیس شماره تلفنی را ویژهشکایات مربوط به این مورد اختصاص داده است3و حتی در مورددریافت هدیه از سوی پزشک نیز توصیههای خاصی شده است؛ازجمله آنکه مبلغ آن از حد خاصی تجاوز ننماید و فقط در صورتی کهعدم دریافت آن سبب رنجیده خاطر شدن بیمار گردد از وی هدیهدریافت شود4.
سازگاری درونی پرسشنامه با استفاده از محاسبه ضریب الفای کرونباخ جدول 1-فراوانی خصوصیات زمینهای افراد مورد مصاحبه در مطالعه نگرش مراجعهکنندگان سطح شهر کرمان در مورد پرداختهای غیر رسمی به پزشکان و مقایسهمیانگین نگرش برحسب متغیرهای زمینهای (به تصویر صفحه مراجعه شود)86%به دست آمد که در حد مطلوب بود.
جدول 2-فراوانی نسبی(درصد)پاسخ افراد مورد مصاحبه به هریک از عبارات سنجش نگرشی پیرامون پدید زیرمیزی(500 n) (به تصویر صفحه مراجعه شود) در پاسخ به سؤال"آیا میدانید معنی عبارت زیرمیزی چیست؟"46 نفر(9/2 درصد)با توجه به توضیحات ارایه شده از سوی آنان،مفهوم این واژه را نمیدانستند.
در حالیکه نتایج این مطالعه نشان داد علیرغم آنکه درصد کمی زیرمیزی راحلال میدانستند،ولی فقط 13%مردم اطلاع داشتند که برای پسگرفتن مبلغ زیرمیزی باید به نظام پزشکی مراجعه کنند،ازاینرواطلاعرسانی کافی به مردم جهت آشنایی با حقوق خود از اهمیتخاصی برخوردار است16."