چکیده:
در حال حاضر پرداختن به امنیت در حوزهها و قلمروهای گوناگون، از بحث انگیزترین مباحث سیاسی و استراتژیک به شمار میآید. عوامل، آرمان و مؤلفههای دخیل در امنیت نیز از اهمیت ویژهای برخوردارند. تحولات شتابان این حوزه نیز مانند حوزههای دیگر، پی در پی بحثهای نوینی را مطرح میسازد که جای تأمل دارد. در ایران اسلامی، موضوع امنیت از یک سو از ویژگیهای خاصی برخوردار است و از سوی دیگر دیدگاههای متفاوتی را مطرح کرده است. در این میان، برخی از پدیدهها مانند بسیج نیز کارکردهای؛ ویژهای را در این حوزه به منصة ظهور کشاندهاند. در این نوشتار به دو سطح از این کارکردها؛ یعنی کارکردهای سخت افزارانه و نرم افزارانة بسیج در حوزة امنیت داخلی میپردازیم. چگونگی دخالت، مشارکت و درگیرشده بسیج را در این سطوح از کارکردها پس از بحث مختصری در مفهوم امنیت و ماهیت بسیج، ارائه میکنیم و تأکید بیشتری را بر کارکردهای نرم افزارانة بسیج در حوزة امنیت داخلی در سطح بازکردن برخی از روزنههای جدید خواهیم داشت.
خلاصه ماشینی:
"(نونژاد، بیتا) با توجه به آنچه گفته شد، پرسش اساسیای که در این نوشتار به آن خواهیم پرداخت این است که حرکت بسیج مستضعفان به عنوان یک مدل نوین حرکت مردمی، چگونه میتواند در سه سطح حفظ تمامیت ارضی؛ یعنی جغرافیای کشور در برابر تهدیدها، امنیت جامعه؛ یعنی حفظ هویت و انسجام اجتماعی در برابر تهدیدها و همچنین امنیت نظام؛ یعنی حفظ ثبات و اقتدار نظام در برابر تهدیدهای خاص آن با تأکید بر حوزة داخلی، نقش و کارکرد داشته باشد.
گستردگی مردمی بسیج میتواند نوعی سازماندهی در نیروهای اجتماعی و ایجاد انگیزش در آنها به وجود آورد که خود در زمرة شاخصهای مؤثر در قدرت نرم به شمار میآید (متقی، بیتا، ج 3، ص 189) حضور پیوسته نیز دیگر ویژگی ماهیتی بسیج است که اجازه میدهد این نیروی عظیم اجتماعی، کارکردهای نرم افزارانهای را در سطح امنیت داخلی به اجرا گذارد.
در صورتی که ارزشهای بسیار والایی چون: عدالتطلبی، مبارزه با ظلم و ستم همخوانی با جهان متعالی، ایجاد جهان بدون تبعیض، آزادیهای انسانی و دینی و بسیاری دیگر از این دست ارزشها را بسیج میتواند به عنوان قدرت نرم جذاب، خود در صحنة امنیت داخلی در برابر ارزشهای ساختگی دیگران طرح و ارائه کند و از طریق ایجاد یک رسانة فراگیر مردمی خودجوش که از درون بسیج ریشه گرفته باشد، با ملت خود از یک سو و ملل جهان از سوی دیگر، وارد نوعی گفتمان عدالتطلبانه شود که این امر در صورت تحقق، ضامن بسیاری از محورها و شاخصهای امنیت داخلی در حوزة نرم افزاری است."