چکیده:
زنان نیمی از جمعیت جامعهء روستایی را تشکیل میدهند و از تولیدکنندگان عمدهء غذا و درآمد برای خانوارهای روستایی محسوب میشوند.آنها تولیدکنندهء بخش مهمی از محصولات کشاورزی در جهان هستند.کشاورزی کشورهای در حال توسعه را عمدتا زنان انجام میدهند.بررسی وضعیت خاص زنان و انواع محرومیتهای تاریخی که بر آنان و به ویژه بر زنان روستایی تحمیل شده است نشان میدهد که تحقق توسعه مستلزم توجه ویژه به زنان در برنامهریزیهای توسعهء انسانی است.رعایت اصل عدالت و برابری در فراگرد توسعه اقتصا میکند که با مشارکت دادن زنان در فعالیتهای توسعه و بهرهبرداری از ظرفیتهای طبیعی آنان،آثار و منافع توسعه را به سمت آنان هدایت کرد تا زنان بتوانند بر محرومیتها و مشکلات گوناگون خود پیروز شوند.در حال حاضر نکتهء مهمی که مورد نظر و پذیرش سازمان ملل است و در آمار و ارقام جهانی نیز مطرح است،نقش مهم اقتصادی زنان روستایی در کشورهای آسیایی است. در حالی که متاسفانه از لحاظ میزان بهرهمندی از امکانات از جایگاه مناسبی برخوردار نیستند.مقالهء حاضر در صدد تبیین اهمیت نقش زنان در فرایند توسعه و فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی است و پیشنهادها و راهکارهایی نیز ارائه کرده است.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 1-نرخ اشتغال به تفکیک نقاط روستایی و جنس(3831-5331) (منبع:آل ابراهیم دهکردی،1831) از نظر تعدادی از پژوهشگران و صاحبنظران توسعه،تمامی افراد یک جامعه باید به اندازهء مساوی در فرایند توسعه مشارکت کنند و از آثار و منافع آن نیز بهرهمند شوند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 2-میزان اشتغال زنان به تفکیک سطح سواد و تحصیلات در سال 1831 (منبع:مرکز آمار ایران،5831-5331) دسترسی به زنان به نهادههای مبتنی بر فناوری مانند بذرهای اصلاحشده،کودها و سم محدود است،آنان اغلب به خدمات ترویج دسترسی ندارند و به ندرت عضو تعاونیها هستند، در حالی که در اغلب این تعاونیها،نهادههای یارانهای دولتی میان کشاورزان کوچک توزیع میشود.
در نمودار 4 دیده میشود که در میان جمعیت روستایی زنان فعالیت اندکی دارند،اما باید به این نکته نیز اشاره کرد که اغلب فعالیتهای آنان را از نظر اقتصادی درآمدزا در نظر نگرفته و تنها جزئی از وظایف روزانه تلقی کردهاند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 4-توزیع نسبی جمعیت فعالی روستایی ده ساله و بیشتر به تفکیک جنس (5831-5331) (منبع:مرکز آمار ایران،5831-5331) هرچند فعالیتهای کشاورزان در ایران از لحاظ جنسیتی و به طور متراکم و منسجم وجود ندارد،مطالعات موردی و مشاهدات نشان میدهد که،زنان در مراحل مختلف تولید محصول شامل کاشت(به خصوص برنج)،وجین کردن،کنترل آفت،درو،فراوری و بازاریابی مشارکت دارند.
نتیجهگیری و پیشنهادها با بررسی منابع آماری و نیز دیدگاههای افراد مختلف میتوان دریافت که زنان روستایی با وجود انجام کارهای مهم در اغلب برنامههای توسعهای فراموش شدهاند و برای بهبود وضعیت آنان اقدامی انجام نشده است."