چکیده:
در این مقاله دیدگاه محمدتقی بهار درباره رخدادهای مهم بین المللی از جمله جنگ جهانی اول و دوم، عواقب آن ها و وضعیت ایران و برخی دولت های آسیایی و اروپایی در این دو جنگ بررسی می شود. با توجه به این که معاهدات و پیمان های سیاسی میان ایران و سایر دولت ها تاثیر عظیمی در اوضاع فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور ما داشته است، واکنش بهار به این معاهدات و مداخلات سیاسی و نظامی کشورهای بیگانه به ویژه روسیه، انگلیس و امریکا در ایران از لحاظ فرهنگی و تاریخی قابل توجه است.
The following issues will be explored in this article: Mohammad Taghi Bahar's attitude toward the important international developments including the first and second world war and the consequences of the 2 wars; the situations of Iran and some Asian and European governments in the 2 wars. Given the enormous effect of political pacts and agreements between Iran and other government on the cultural، social and political affairs of our country، the Bahar's reaction to these pacts and the political and military interference of foreign countries especially Russia، England and US are worth considering within a cultural and historical framework.
خلاصه ماشینی:
"ملک الشعرا نیز مسمطی در روز عید فطر سال 1292 شمسی در مجلس سلام خواند که مضمون آن اعلان جنگ ماه شوال به ماه رمضان است و بهطور ضمنی به شروع جنگ بین المللی اول اشاره دارد: {Sمه شوال بیاراست سپاهی ز انجم#داد دیشب به مه روزه التیماتوم# گفت بایکوت عمومی را بردار ز خم#در خمخانه کن آزاد به روی مردم# هم خود از ملک ده استعفا تا پاس نهم# ورنه از پاس دهم باش خود آماده به جنگ# کرد عید رمضان بر زبر تخت جلوس#ز می و مطربش اردو،ز نی و چنگش کوس# تاخت بر روزه چو بر بابل جیش سیروس#یا چو بر شهر«لیژ»لشکر جرار پروسS} {Sرمضان کرد چو بلژیک رخ از کینه عبوس# گشت تسلیم و بیفکند ز کف توپ و تفنگ# ملک ایران،احمد شه پاکیزهسرشت#که به پیشانیاش ایزد خط انصاف نوشت# تا که این شه به سر،تاج جهانبانی هشت#کار نیکو شد و هرگز نشود نیکو،زشت# ملک از او گردد معمورتر از باغ بهشت# خاک از او گردد آبادتر از خاک فرنگS} (بهار،1380،280/1-281) با ورود عثمانی در جنگ و نبرد نیروی آن دولت با سپاهیان روس در قفقاز،و اهمیتی که دولت انگلیس برای پیشرفت جناح راست خود در بین النهرین قائل بود و با ملاحظۀ موقعیت جغرافیایی و استراتژیکی ایران،دو دولت با گفتگوهای محرمانه در لندن و پترزبورگ،در قرارداد 1907 تغییراتی را ضروری دانستند و در پی چند ماه گفتگو میان سازانوف،وزیر امور خارجۀ روسیۀ تزاری و سرژرژ بوکانان،وزیر مختار انگلیس در پترزبوگ،در بیستم نوامبر 1915،قرارداد تکمیلی میان آن دو امضا شد."