چکیده:
نظریه نظام جهانی در اصل از حوزهای خارج از روابط بین الملل(مطالعات اجتماعی/جامعهشناسی)وارد این حوزه مطالعاتی شده است،و از نظریههای مخالف جریان اصلی (mainstream) و منتقد محسوب میشود. این نظریه برخلاف نظریههای جریان اصلی که به توصیف،توضیح،و تبیین آنچه«واقعیت موجود»تلقی میشود بسنده میکنند و مبانی فرانظری علمگرایانه خود را مورد بازاندیشی قرار نمیدهند،موضعی انتقادی هم نسبت به«واقعیت»روابط بین الملل و هم رشته روابط بین الملل و مبانی شناختی آن دارد.این مقاله در پی آن است که با نگاهی به برداشتهای فرانظری و محتوایی نظریه نظام جهانی،توانمندیها و محدودیتهای آن را به عنوان یک دیدگاه انتقادی رادیکال نشان دهد.بخش اول مقاله شامل برداشت آن از ماهیت و محتوای روابط بین الملل میپردازد؛بخش دوم به نگاه آن را نسبت به امکانات تحول در نظام موجود مورد بررسی قرار میدهد.مقاله با نتیجهگیریای که شامل جمعبندی و ارزیابی است به پایان میرسد.
خلاصه ماشینی:
"(**)این مقاله بخشی از طرح پژوهشی با عنوان مقایسه نظریه اقتصادی بین المللی و نظریه نظام جهانی است که با
والرشتاین به نظام جهانی از چنان وسعتی برخوردار است که میتوان همهچیز(یعنی کل
در مقابل برای نظریهپردازان نظام جهانی حیات اجتماعی یک کلیت است و کلیت آن نیز باید
جهان واقعی،که شاید تنها کاری است که ما میتوانیم انجام دهیم،ما باید انتزاعات متوالیای را در مورد آن به کار بندیم که هریک از این انتزاعات بخشی از واقعیت جهانی را دربرمیگیرد»
سرمایهداری است یعنی یک نظام اجتماعی تاریخی که در ابتدا در اروپای غربی شکل گرفت و به
در درون این نظام اجتماعی است که همهچیز را میتوان مورد مطالعه قرار داد.
دیالکتیکی به نظام بین الملل در این نظریه مشهود است.
برای والرشتاین،پیوستگی متقابلی میان تقسیمکار جهانی و نظام دولتی بین المللی وجود
این تنها نظام جهانی مدرن سرمایهداری است که به ساختاری سیاسی مرکب از دولتهای
این نظام بین دولتی است که میتواند کارکرد زنجیرههای کالایی را تضمین کند،زیرا
این نظام با مرزهای تقسیم کار اجتماعی واقعی یعنی اقتصاد جهانی سرمایهداری هماهنگی دارد.
متفاوت آنها در اقتصاد جهانی است که منجر به تمایزات اقتصادی-اجتماعی و سیاسی میان
ممکن است که جایگاه دولتها به شکل منفرد در درون نظام جهانی تغییر
آنچه در مورد نگاه نظریه نظام جهانی به تحول نظام بین الملل جالب توجه است این است که
این است که نگاه ساختارگرایانه به خود نظام جهانی چشم میدوزد و تأکید آن بر روندهای خود
اما والرشتاین از ابعاد مختلف دیگری نیز مورد نقد قرار داد که با توجه به هدف این مقاله،به"