خلاصه ماشینی:
"این مقاله در پی تبیین علل شکلگیری و بررسی فعالیت دارالعلم در دو بخش کتابخانه و مرکز آموزشی و علمی و ارتباط آن با داعیان اسماعیلی و همچنین جامع الازهر، دیگر مؤسسه دینی، آموزشی فاطمیان و طریقه تأمین مالی آن میباشد.
الحاکم برای جلب مردم به این مرکز نوبنیاد با پیروان مذاهب مخالف و اهل سنت با گذشت و تسامح رفتار میکرد و بر همین اساس، کتب و منابع مذهبی اهل سنت را به این مرکز انتقال داد و از برخی استادان و فقیهان سنی دعوت کرد (3) تا پا به پای فقیهان شیعه اسماعیلی در آنجا به تدریس بپردازند.
بیش از سه سال از تاریخ تأسیس و فعالیت این مؤسسه علمی نگذشته بود که تحول در روش سیاسی و دگرگونی و اضطرابی که به تغییر ماهیت و شخصیت الحاکم انجامید، پیشرفت دارالعلم را دستخوش رکود گردانید و الحاکم آن شخصیت مبتنی بر تسامح مذهبی را که به خاطر ایجاد تمایل و توجه مردم اهل سنت به این مؤسسه از خود نشان میداد با کشتن دو تن از علمای سنی مذهب دارالعلم به نامهای ابو اسامه ______________________________ 1 ـ مقریزی، المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، ج 1، ص 459.
ولی از طریق دیگر میبینیم در سال 516 ق دارالعلم را بستند؛ زیرا یکی از مدرسان متعصب اهل سنت کوشیده بود تا عقاید سنی اشعری را که با عقاید اسماعیلی فاطمیان مغایرت داشت، ______________________________ 1 ـ بنگرید به: محیی الدین ابوالفضل ابن عبدالظاهر، الروضة البهیة الزاهرة فی خطط المعزیة القاهره، تحقیق ایمن فواد سید، ص 32؛ مقریزی، المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، ج 1، ص 460."