مقاله: نقل عاشورا نگاهی به راویان واقعه عاشورا

"اگرچه در مذهب او اختلاف نظر است و هیچ‌ یک از رجال شیعی او را به‌طور قطع شیعه ندانسته‌اند،اما عالمان‌ شیعه،از جمله شیخ طوسی،وی را از اصحاب ائمه شمرده‌اند(نک: رجال،شیخ طوسی،ص 155)و مقتل او را صحیح‌ترین(نک:قاموس‌ الرجال،ج 8،ص 620)و قدیم‌ترین مقاتل دانسته‌اند،که حدود هفتاد سال پیش از واقعهء عاشورا تألیف و حوادث آن غالبا با یک یا دو واسطه‌ نقل شده است و طرفه آنکه بعضی از راویان این مقتل،مثل عقبة بن‌ سمعان و غلام عبد الرحمن بن عبد ربه و ضحاک مشرقی،از یاران‌ امام(ع)در روز عاشورا بوده‌اند که به شهادت نرسیده‌اند. الفتوح ابن اعثم کوفی(متوفای حدود 315 ق)،از مآخذ دیگر برای آشنایی با واقعهء عاشوراست،با وجود آنکه‌ ابن اعثم شیعه نیست،اما کتاب او به دلیل نقل بعضی از اخبار تازه‌ دربارهء کربلا و عاشورا،از جمله وصیتنامهء امام حسین(ع)به محمد بن‌ حنفیه،از منابع مورد استناد عالمان شیعی است. این شعر آسمانی،که از روزگار شاعر تا امروز،ورد زبان شیفتگان امام(ع)بوده‌ و سال‌هاست که آن‌را بر کتیبه‌ها می‌نویسند و بر منابر می‌خوانند و اهل عالمی با پریشانی او آرام می‌یابند،از همان آغاز،مورد تقلید و اقتباس و تضمین شاعران برجسته‌ای چون ملا عبد الرزاق لاهیجی، حزین لاهیجی،عاشق اصفهانی(متوفای 1181 ق)،میرزا محمود فدایی مازندرانی(متوفای 1298 ق)،وقار شیرازی(متوفای 1298 ق)،نیر تبریزی(متوفای 1312 ق)،ادیب الممالک فراهانی(متوفای‌ 1336 ق)و غروی اصفهانی(متوفای 1361 ق)و ده‌ها شاعر دیگر قرار گرفته است،که البته هیچ‌یک از ایشان نتوانسته‌اند عرصه را بر محتشم تنگ کنند و از حشمت و بزرگی او و شعرش بکاهند."