چکیده:
امروزه«فناوری اطلاعات و ارتباطات»4بخشی جداییناپذیر از زندگی بشر است.یکی از زمینههایی که سهم عمدهای از این فناوری را به خود اختصاص داده،یادگیری است؛به نحوی که استفاده از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات در این زمینه منجر به ظهور حیطهی نوینی تحت عنوان«یادگیری الکترونیکی»5شده است.براساس تحقیقات انجام شده،یکی از علل شکست یادگیری الکترونیکی به خاطر شیوه نامناسب طراحی و تدوین دروس آموزش الکترونیکی است که برای سالها به همان شکل باقی مانده است.ازاینرو در این پژوهش تلاش شده است تا با توجه به الزامات و تأکیدات نظریههای شناختی یادگیری و نیز ویژگیهای محتوای الکترونیکی،الگویی برای تدوین محتوای الکترونیکی ارائه شود تا بتواند نیازهای شناختی یادگیرندگان در سطح دروس نظری دروس تحقیق کیفی،ضمن مطالعه و بررسی منابع موجود در زمینه طراحی محتوای آموزشی از منظر نظریات یادگیری به ویژه رویکرد شناختی،نحوه تأثیر و تأثر عوامل شناختی محتوا در یادگیری،بررسی اجزای آموزشی مناسب در رویکرد شناختی،ویژگیهای دروس نظری د حوره علوم انسانی،به مصاحبه با هشت تن از متخصصان حوزه تولید محتوای الکترونیکی که براساس نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند،پرداخته شد تا بهترین دادههای ممکن جهت تدوین الگوی موردنظر بدست آید.در نهایت پس از بررسی منابع و دادههای به دست آمده از فرآیند مصاحبه،الگویی شامل چهار مرحله تحلیل،طراحی،تولید،اجرای آزمایشی و اصلاح طراحی گردید که برای تدوین محتوای الکترونیکی دروس مورد اشاره قابل استفاده بوده و در عین حال الزامات و تأکیدات نظریات شناختی را نیز لحاظ نموده است.
Today ICT is an integral part of human life, facilitating e-learning as an emergent and important function. Research indicates that e-learning failure is much due to the lasting problem of inadequate course design and planning in this area. Based on requirements of cognitive learning theories as well as features of electronic course contents the present study aimed to develop a model for the development of electronic course contents in order to fulfill cognitive needs of university students particularly in humanities. Along with literature review, using qualitative approach a purposeful sample of eight specialists of electronic course content were interviewed. Finally, a model was developed with four stages including analysis, design, production, and pilot implementation and amendment. It seems that the model is in line with cognitive learning theories and appropriate for the
development of electronic course contents.
خلاصه ماشینی:
ازاینرو در این پژوهش تلاش شده است تا با توجه به الزامات و تأکیدات نظریههای شناختی یادگیری و نیز ویژگیهای محتوای الکترونیکی،الگویی برای تدوین محتوای الکترونیکی ارائه شود تا بتواند نیازهای شناختی یادگیرندگان در سطح دروس نظری دروس تحقیق کیفی،ضمن مطالعه و بررسی منابع موجود در زمینه طراحی محتوای آموزشی از منظر نظریات یادگیری به ویژه رویکرد شناختی،نحوه تأثیر و تأثر عوامل شناختی محتوا در یادگیری،بررسی اجزای آموزشی مناسب در رویکرد شناختی،ویژگیهای دروس نظری د حوره علوم انسانی،به مصاحبه با هشت تن از متخصصان حوزه تولید محتوای الکترونیکی که براساس نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند،پرداخته شد تا بهترین دادههای ممکن جهت تدوین الگوی موردنظر بدست آید.
خلاصهی ویژگیهای مصاحبه شوندگان به شرح زیر است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) از آنجا که مصاحبه به صورت نیمه سازمان یافته طراحی شده بود و هدف از انجام آن،آگاهی از میزان آشنایی دستاندرکاران با مبانی نظری مرتبط با تولید محتوا،نظریههای شناختی و نیز چگونگی فرایند تولید محتوا الکترونیکی بود،سؤالهای زیر به عنوان سؤالات اساسی مصاحبه مطرح و براساس نیاز بسط داده شدند: از نظر شما،فرایند تولید محتوای الکترونیکی چگونه باید باشد؟ تا چه اندازه در فرایند تولید محتوا،به مباحث مرتبط با طراحی آموزشی توجه میشود؟ در فرایند طراحی و تولید محتوا،تا چه اندازه به ویژگیهای شناختی یادگیرندگان توجه میشود؟ در اکثر مصاحبهها چنین بیان شد که متأسفانه بیشتر مدرسانی که به تدریس در فضای مجازی اقدام میکنند،کمترین اطلاعی در مورد طراحی آموزشی ندارند و این تلقی وجود دارد که تولید محتوای الکترونیکی،صرفا به معنی دیجیتالی کردن کتاب درسی است!از طرف دیگر،به علت فقدان طراح آموزشی متبحر و آشنا به ویژگیهای یادگیری الکترونیکی،تقریبا تمامی تولیدات محتوای الکترونیکی به تولید انیمیشنهایی منتهی میشوند که خلاصه درس را ارائه میدهند؛بدون توجه به این که آیا این محتوا تولید شده نیازهای شناختی یادگیرندگان را برآورده میسازد یا خیر.