چکیده:
رساله دروس حکمت از تألیفات استاد علامه سید محمد کاظم عصار-اعلی ا... مقامه-بخش اول آن از آغاز تا مبحث ذهنی در شماره(41-42 ویژهنامه استاد آشتیانی)از نظر خوانندگان گرامی گذاشت.مصنف گرانقدر در این رساله مباحثی از امور عامه و الهیات خاص را ضمن تمهید مهمترین قواعد فلسفی مورد بحث قرار داده است. اکنون آخرین قسمت رساله که با مبحث وجود ذهنی آغاز و به دنبال آن مباحثی از قبیل حقیقت جسم،تلازم صورت و هیولی،صور نوعیه،علل و اقسام فاعل، واجب و کمالات آن،میزان شناسایی صفات کمالیه،افعال حق تعالی،زمان و احوال آن،علت غائی و مباحث پیرامون آن ادامه و پایان میپذیرد.امید است که مورد استفاده علاقهمندان فلسفه اسلامی قرار گیرد.بمنه و کرمه.
خلاصه ماشینی:
"اما دلیل بر وجود نفس اموری است که ذیلا به آنها اشاره میشود: اول:بدیهی است که انسان اشیائی را ادارک مینماید به توسط صور آنها و معلوم است که اگر جسم قبول صورت خاصی نماید،از قبول شکل دیگر امتناع ورزد؛مگر پس از محو صورت اول،برخلاف ادراک انسانی که صور مختلفه را در مرتبه واحد قبول نماید و پیدرپی صورت میپذیرد؛بدون احتیاج به محور صور اولیه بناء علیه اگر مدرک جسم باشد،ناچار مدرکاتش از سنخ اعراض حاله در اجسام خواهد بود و در عین فرض لازم است هر ادراکی پس از محو ادارک سابق انجام یابد؛در صورتیکه چنین نیست،زیرا تصدیق بدون تصور موضوع و محمول و نسبت حکمیه تحقق نپذیرد،در صورتیکه هر سه تصور با همدیگر موجودند و توهم نشود که هر ادراکی به واسطه جزئی از دماغ موجود شود و هر صورت ادراکی در محل خاصی حلول نماید؛زیرا در این فرض لازم آید انسان قادر بر ادراک امور غیرمتناهیه نباشد،چه عدد اجزاء محصور و منتاهی است و این خلاف بدیهه عقل است و از جهت که انسان در هر آن بر ادراک امور غیرمتناهیه قادر است حکماء عظام یکی از ادله که به طور استقلال بر وجود نفس و تجرد آن اقامه نمودهاند همان توانایی قوه مدرکه است بر ادراک امور غیرمتناهیه،زیرا جسم و قوای جسمانی متناهی التأثیر و التأثر است پس ادراک دفعی امور غیرمتناهیه برای قوای جسمانی ممکن نباشد و ادراک بر وجه تعاقب محتاج و منوط است به محور صور سابقه."