چکیده:
این مقاله در تلاش است تا به دو پرسش اساسی در باب حریم خصوصی پاسخ گوید:اول، اینکه تعریف حریم خصوصی چیست و چه موضوعاتی را شامل می شود؟ و دیگر، اینکه رعایت حریم خصوصی در کدام موارد لازم است و این موارد لازم چه استثنائاتی دارد؟در این مقاله به نقش خاص فناوری اطلاعات در رشد و توسعه دستیابی به اطلاعات و بازیابی آن اشاره میشود که پیش از آن، در این حد وسیع امکانپذیر نبوده است. این امر میتواند منافع و مضاری را در پی داشته باشد. محدودۀ شمول مفهوم حریم خصوصی در این مقاله بحث شده و سپس به ارزش داوری در باب افشای اطلاعات مربوط به آن پرداخته شده است و حفظ حریم خصوصی از ارزشهای اولی در تفکر اسلامی محسوب گردیده است. در ادامه، به عناوین متعددی که کارهای ما بدان متصف میشود، اشاره میشود و اینکه مطابق هر عنوان ارزش داوری مستقلی میتواند وجود داشته باشد. البته گاهی ارزش حمایت از حریم خصوصی با ارزشهای نهادی و خصوصی دیگر در تعارض قرار میگیرد و حل تعارض بر اساس اولویت در ارزشها مطابق دیدگاه دین اسلام صورت خواهد گرفت.
خلاصه ماشینی:
سؤال اصلی این است که اگر این عناوین دیگر همراه موضوع بحث ما نباشد، حکم ورود در حریم خصوصی چیست؟ اگر شخصی، زندگی در یک شهر یا جامعهای را برگزید، نمیتواند درخواست این حق را داشته باشد که اطلاعات اولیه شخصی او مانند نام خانوادگیاش برای هیچ فرد دیگری فاش نگردد.
سخن بر سر این است که اگر معلوم شود بخشی از اطلاعات درخواستی دولتمردان جهت افشای عمومی ضرورتی ندارد و اگر معلوم شود که حفظ حریم خصوصی افراد یک ارزش فینفسه است، باید دولتها از درخواست افشای اطلاعات خصوصی اضافی منع شوند و به حد لازم آن اکتفا کنند.
این که نهادها و دولتها در چه مواردی میتوانند مانع جواز افشای حریم خصوصی افراد شوند یا اینکه در چه مواردی میتوانند به حریم خصوصی افراد وارد شوند، به ارزشهای دیگر فردی و اجتماعی در اخلاق ارجاع مییابد؛ مثلاً اتاق بازرگانی بینالمللی مشهور به ICC از شهروندان میخواهد که برای توسعه تجارت اجازه دهند تا اطلاعات شخصی ایشان که به رشد اقتصادی کمک میرساند، در اختیار آنان قرار گیرد.
اما در جامعه اسلامی حکم چگونه است؟ آیا سازمان آب یا گاز یا برق و مانند آنها میتواند از مذهب متقاضی سؤال کند و سپس به او انشعاب بدهد؟ در توصیههایی که توسط OECD صورت گرفته، این نکته گوشزد شده که اطلاعات شخصی باید با اهدافی که برای آن، مورد استفاده قرار میگیرند، تناسب داشته باشد و تا حدی صورت گیرد که برای این اهداف ضرورت دارد.
سوم اینکه وقتی فردی فرد دیگری را از ورود در منزلش نهی کرد، آن دیگری نباید داخل شود؛ به عبارت دیگر، نقض حریم خصوصی و خلوت افراد نیز مورد نهی واقع شده است.