چکیده:
ازآنجاکه برای مقوله ارتباطات از دیدگاه فرایندی، تاثیر و اثرگذاری موضوعیت می یابد، در این مقاله قصد بر آن است که نظریه های تاثیر رسانه های همگانی و سیر تغییر و تحولات این نظریه ها، انواع و نحوه تاثیر بر مخاطبان از طریق رسانه ها بررسی شود. درعین حال، با عنایت به محتوای متون موثق اسلامی، شامل قرآن و احادیث معتبر که از جانب پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصوم(ع) روایت شده است، در خصوص موضوع تاثیر و اثرگذاری مثبت بر مخاطبان نیز در این مقاله بحث خواهد شد. در حوزه مطالعات رسانه ای، پژوهش ها و مباحث مختلفی در مورد تاثیرات کلی رسانه های همگانی بر نگرش، تصورات و رفتار مخاطبان، همچنین عمق و شدت این تاثیرات مطرح شده است که گستره زمانی حدودا هشتادساله ای را شامل می شود. لازم به ذکر است که تقریبا تمام مطالعات مربوط به تاثیر رسانه ها، تاثیر رسانه را مفروض می دانند، اما در خصوص شدت و قدرت این اثرگذاری، توافق کلی وجود ندارد. از دیدگاه عقل سلیم، رسانه های همگانی در حوزه اخلاق، اعتقادات و رفتار، دارای برخی تاثیرات اند. سیر تاریخی توجه به مقوله تاثیر رسانه ای از اوایل قرن بیستم و با اعتقاد به تاثیر قدرتمند رسانه ها (نظریه تزریقی) آغاز می شود، سپس به مرحله اعتقاد به تاثیر محدود رسانه ها می رسیم. ضمن آنکه نظریه دومرحله ای رسانه ها نیز در همین ایام مطرح می شود. درعین حال، در دهه های 1950 و 1960م. مجددا نظریه تاثیر قدرتمند رسانه ها طرح می گردد. پس از این مراحل، نظریه کاشت گربنر، نظریه های مک لوهان در حوزه تاثیر رسانه ها، نظریه تجربه تاثیرهای ترکیبی، مارپیچ سکوت و… در حوزه تاثیر رسانه ای مطرح شده اند.
خلاصه ماشینی:
در حوزه مطالعات رسانه ای، پژوهش ها و مباحث مختلفی در مورد تأثیرات کلی رسانه های همگانی بر نگرش ، تصورات و رفتار مخاطبان ، همچنین عمق و شدت این تأثیرات مطرح شده است که گستره زمانی حدودا هشتادساله ای را شامل میشود.
com@hafkhami٤٨ مقدمه ازآنجاکه در الگوهای خطی و فرآیندی ارتباط ، تأثیر و اثرگذاری موضوعیت مییابد، در این مقاله قصد بر آن است که با بررسی متون موثق اسلامی، شامل قرآن مجید و روایات معتبر منقول از پیامبر اکرم (ص ) و امامان مذهب تشیع (ع )، همچنین از نظریه های مطرح شده در خصوص تأثیر رسانه های جمعی بر مخاطبان ، ماهیت و ابعاد این موضوع روشن شود؛ ضمن آنکه تلاش بر آن است که چارچوبی مفهومی برای تأثیرگذاری مطلوب بر مخاطبان در رسانه های با رویکرد دینی، به ویژه رادیو و تلویزیون ارائه شود.
٣. شرایط و نحوه ارائۀ پیام به منظور ایجاد تأثیر مطلوب بر مخاطبان از دیدگاه قرآن و متون موثق اسلامی و شیعی ازآنجاکه موضوع این مقاله بررسی محتوای متون اسلامی در خصوص تأثیرگذاری مطلوب بر مخاطبان است ، در قدم اول به قرآن مجید، به عنوان کلام خالق ، که کلامی کامل و بدون هرگونه ضعف است ، مراجعه میشود و در قدم بعدی نیز به روایات معتبر منقولی از پیامبر(ص ) و ائمه معصوم (ع ) رجوع خواهد شد.
با توجه به روشن بودن تقسیم بندی فوق ، این بخش به مروری اجمالی بر نظریه های تأثیر رسانه ها بر مخاطبان اختصاص دارد و هفت نظریۀ اصلی مطرح شده در این مقوله معرفی و به اجمال بررسی خواهد شد.