چکیده:
پس از استفاده از سلاحهای حاوی اورانیوم ضیعفشده در یوگسلاوی و بهخصوص عراق، گزارشهایی راجع به افزایش بیماریهایی نظیر برخی انواع سرطان و ناهنجاریهای مادرزادی در این مناطق منتشر شد که نگرانیهایی را در مورد آثار سوء این نوع سلاحها بر سلامت انسان پدید آورد. اگرچه تحقیقاتی که پس از آن در این زمینه صورت گرفته، وجود رابطهای قطعی بین سلاحهای اورانیوم ضعیفشده و بیماریهای فوق را مشخص نکرده است، تردیدها در این زمینه همچنان باقی است. این مقاله در صدد است تا در پرتو اصول حقوق بشردوستانه و آرای نهادهای بینالمللی به این پرسش پاسخ دهد که در صورت اثبات چنین آثاری، وضعیت حقوقی این سلاحها از نقطهنظر حقوق بشردوستانه چیست و آیا میتوان آنها را در درگیریهای مسلحانه بهکار برد یا خیر.
After depleted uranium (DU) weapons were used in Yugoslavia and particularly in Iraq, reports about an increase in diseases such as some types of cancer and congenital anomalies in these regions raised concerns about the harmful effects of this class of weaponry on the human health. Although the studies conducted thenceforth have not found conclusive evidence as to the existence of a definitive correlation between depleted uranium and the mentioned diseases, doubts continue to persist. In light of the humanitarian law principles and opinions of international organizations, this article seeks to find out what the legal status of these weapons would be if the aforementioned effects were established and whether it would be possible to use them in armed conflicts.
خلاصه ماشینی:
1 حال باتوجهبه رأی دیوان این پرسش مطرح میشود که آیا میتوان گفت علیرغم نتایج بهدستآمده در بخش قبل، بهعلت فقدان معاهدهای مشخص در زمینه ممنوعیت سلاحهای حاوی اورانیوم ضعیفشده، جنگافزارهای مزبور را باید قانونی بهشمار آورد؟ این در حالی است که برخلاف سلاحهای حاوی اورانیوم ضعیفشده که هنوز در خصوص آثار آن ابهام وجود دارد، آثار سوء و مخرب سلاحهای هستهای بر کسی پوشیده نیست و بهعلاوه این سلاحها جزء جنگافزارهای غیرمتعارف محسوب میشود.
این نظر با دیدگاه صلیب سرخ درباره غیرقانونیبودن سلاحها منطبق است: «در این زمینه که با مسئله امنیت کشورها مرتبط است هرگونه گسترش دامنه شمول بند 2 ماده 35 2 که راجع است به سلاحها، به رویه کشورها یا موافقت صریح آنها درباره ممنوعیت استفاده از سلاحها Final Report to the Prosecutor by the Committee Established to Review the NATO Bombing Campaign Against the Federal Republic of Yugoslavia, para 25, available at: http://www.
آیا میتوان باتوجهبه سمیبودن اورانیوم ضعیفشده و مواد حاصل از سوختن آن، به عبارت «سم و سلاحهای سمی» در کنوانسیون 1907 یا «تمامی مواد و مایعات مشابه» در پروتکل 1925 استناد کرد و سلاحهای اورانیومی را مشمول ممنوعیتهای مذکور در اسناد مزبور قرار داد؟ دیوان بینالمللی دادگستری در رأی مشورتی 1996 خود راجع به مشروعیت تهدید یا استفاده از سلاحهای هستهای همین پرسش را در مورد سلاحهای هستهای مطرح کرده و به آن پاسخ داده است.
از جمله استدلالهای این گروه میتوان از رأی مشورتی دیوان بینالمللی دادگستری درباره استفاده از جنگافزارهای هستهای نام برد که در آن کاربرد جنگافزارهای مزبور با وجود ایجاد آثار زیانبار شناختهشدة بسیار، بهصراحت منع یا تأیید نشده است و از اینرو بهطریقاولی نمیتوان کاربرد سلاحهایی را که آثار خفیفتر یا حتی مبهمی (همانند سلاحهای اورانیوم ضعیفشده) دارند ممنوع دانست.