چکیده:
نظام کنونی حقوق مالکیت فکری اصولا به دانشی که در دسترس عموم جامعه است،نمیپردازد.از طرف دیگر،دانش مورد استفاده در اکثر قریب به اتفاق تولیدات صنایع دستی،دانش سنتی است که در طول سالیان دراز توسعه یافته و از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و در حال حاضر در دسترس عموم جامعه است. بنابراین،سؤالهایی در این مطرح است که عبارت است از:1-آیا مقرراتی در سطح بین المللی در زمینه حقوق مالکیت فکری برای حمایت از صنایع دستی وجود دارد؟2-چه اقداماتی در جهت توسعه در نظام کنونی حقوق مالکیت فکری در حال انجام است؟3-از نظام کنونی حقوق مالکیت فکری چه بهره هایی برای حمایت از صنایع دستی میتوان برد؟در این مقاله تلاش شده است به این سؤالها پاسخ داده شود.
خلاصه ماشینی:
". (Cullet,2005, مثلا زمانی که اختراع جدیدی،از اختراع ثبتشدهای که در دوره حمایت است، استفاده کرده باشد،سؤال مطروحه در این خصوص،این است که آیا صاحب اختراع حاضر خواهد بود که اجازه بهرهبرداری از دانش خودش را به مخترع جدید بدهد و در صورت اجازه،این بهرهبرداری چگونه خواهد بود؟از طرف دیگر،نظام حقوق مالکیت فکری تا به حال مکانیزمی برای بررسی این موضوع که یک اختراع از دانش سنتی موجود استفاده نموده که سالها،بلکه قرنها توسط یک قوم یا قبیله یا مردم منطقه خاصی حفاظت و مورد استفاده قرار گرفته،پیشبینی نکرده است.
مقررات نمونه برای قوانین ملی که توسط سازمان جهانی مالکیت فکری1و یونسکو2در مورد حمایت از فولکلور در مقابل استفاده غیر قانونی و اقدامات مضر در سال 1982 تهیه گردیده،در تعریف فولکلور مقرر میدارد:«نمودهای فولکلور شامل تولیداتی هستند که دربردارنده عناصر بارز میراث هنری سنتی بوده و به وسیله اجتماع یک سرزمین یا اشخاص حفظ و توسعه پیدا کردهاند و این تولیدات منعکسکننده انتظارات هنر سنتی آن جامعه هستند(ماده 2 مقررات نمونه 1982 سازمان جهانی مالکیت فکری و یونسکو برای قانون ملی در مورد حمایت از مظاهر فرهنگ عامه).
نکات دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد،گستردگی بازار و درجه تهدید برای کپی غیر مجاز آن محصولات است،تا براساس این اطلاعات مشخص گردد برای حمایت از صنایع دستی در بازارهای داخلی و بین المللی،از چه مکانیزم حقوق مالکیت فکری استفاده شود.
از طرف دیگر،کمتیه بین الدولی مالکیت معنوی و منابع ژنتیک، دانش سنتی و فولکلور که در سال 2000 در وایپو تشکیل گردید،هنوز در حال فعالیت است و علی رغم خواست کشورهای در حال توسعه و کشورمان مبنی بر ایجاد یک سیستم خاص برای حمایت از فولکلور و تدوین سندی الزامآور حقوقی،افق چندان روشنی در این جهت وجود ندارد."