خلاصه ماشینی:
نتیجهای که از بررسی این فصل حاصل میشود این است که هر انقلابی اگر بخواهد بماند و بالنده شود ناچار باید فرهنگ خود را در عرصه اجتماع تعمیق بخشد بررسی تاریخ اسلام به خوبی نشان میدهد که اگر بلافاصله بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم سکان کشتی جامعه در اختیار امام علی علیه السلام قرار میگرفت با ارزشهای والای اسلامی، ارکان جامعه را تحکیم میبخشید، لذا میبینیم که امام بعد دوران فترت 24 ساله هنگام قرار گرفتن در مسند خلافت اولین اقداماتی که آغاز میکنند زنده کردن ارزشهای ناب اسلامی، فرهنگ سازی است و این فرهنگ سازی را از دستگاه خلافت آغاز نمود تا در میان تودههای مردم با سرعت بیشتری رواج یابد، اما افسوس که شرایط موجود مجال این اصلاحات را به امام نداد اما درسی که آن امام همام در برابر تاریخ و علی الخصوص در برابر شیعیان ارائه نمودهاند، برای همیشه تاریخ درس فراموشنشدنی و جاودانه خواهد بود.
ج:فساد سیاسی تا جایی که به نام خلیفه رسول الله هر نوع ظلم و ستمی را روا میداشتند از حبس و شکنجه و تبعید یاران رسول خدا تا ظلم و ستم در تقسیم بیت المال و تبعیضهای ناروا و گماردن فساق و فجاری که حتی بعضی از آنها رسما و به اسم توسط پیامبر طرد شده بودند که حکم بن ابی العاص به طرید رسول الله معروف بود، این چهرهای بود که از اسلام به مللی که جدید الاسلام بودند معرفی میشد با این وضع دیگر نباید تعجب کرد وقتی حضرت علی علیه السلام در محراب به شهادت میرسند عدهای از اهل شام از خود میپرسند علی در مسجد چه کار میکرده است؟ این عملکردها از اسلام پوستین وارونهای ساخت که شباهت چندانی به اسلام محمدی صلی الله علیه و اله و سلم نداشت، مروری بر خطبه سوم نهج البلاغه به خوبی پرده از چهره آنچه که به دست آن سه تن بر اسلام رفت، برمیدارد.