خلاصه ماشینی:
"شریعت یا عرف؟ تاملی در استمرار مکتب فقهی شیخ انصای در حوزه سیاست مهدی فدائی مهربانی استمرار مکتب شیخ انصاری(شیخ المشایخ و خاتم المجتهدین)را میتوان در 3 گرایش نائینی،صدر و شمس الدین ملاحظه کرد که ادامه آن به نظر ولایت امت مشهور است.
بنابراین مسئله مشروعیت سلطان در فقه سیاسی معاصر شیعه 2 جهت متفاوت را تجربه کرد:الف)نظریه نفی ولایت سیاسی فقیه که نظریه شیخ مرتضی انصاری بود که به تبع تداوم فقه سیاسی کلاسیک شیعه بیان شده بود؛ نمایندگان این نظریه بعدها نائینی،صدر و شمس الدین بودند.
البته چنین تلفیقی در تجربه ولایت فقیه در جمهوری اسلامی نیز به نوع دیگری وجود دارد اما به نظر میرسد نظریه ولایت فقیه در تجربه جمهوری اسلامی با وجود نهادهای واسطه و از آنجا که برمبنای جمهوریت استوار است و نه دموکراسی به معنی خاص آن،بهتر توانسته است به جمع میان 2 عنصر موردنظر برسد و کارایی بیشتری داشته باشد.
بهطور کلی اگر ما 2 عنصر شریعت و عرف را در نظر بگیریم،میتوانیم به 3 تقسیمبندی از نظام سیاسی مبتنی بر آنها برسیم: الف)نظام سیاسی مبتنی بر شریعت صرف ب)نظام سیاسی مبتنی بر عرف صرف ج)نظام سیاسی تلفیقی در موارد مذکور اگر ما فرض را بر این نگیریم که چنین نظامهایی لزوما در خارج موجودند و تنها بحث را از وجه نظری بررسی کنیم، به زعم نگارنده هریک از دو مورد الف و ب به دلیل خصلت یکدستی خود در ظاهر امر کمتر دچار مشکل میشوند،اما اینگونه نظامها هم به سمت نوعی افراطگرایی کشانده میشوند."