چکیده:
[برای معنا پژوهی واژهء«ارشاد»میتوان یک فرهنگ فارسی-عربی را گشود و معنای آن را استخراج کرد.اگر بخواهیم بیشتر بررسی کنیم،میتوانیم در فرهنگهای دیگر فارسی-عربی،معنای این واژه را جست و جو کنیم.این راهی ساده و البته غیر محققانه است که نتیجهء آن را نمیتوان مهملی برای ابتنای یک فعالیت پژوهشی قرار داد.این فعالیت نه مورد تأیید علم زبانشناسی و معناشناسی است و نه،همانگونه که خواهیم دید،در بستر جریانهای تاریخی-اجتماعی که تهغییراتی را در معانی و مفاهیم سبب میشوند،قابل توجیه است.«تحول تاریخی مفاهیم»بیانگر این واقعیت مهم است که معانی و مفاهیم زبان در طول تاریخ دچار تحول میشوند و چنین نیست که ما میپنداریم یک واژه، همواره و در همهء زمانها به یک معنا به کار برده شده است.
در این نوشتار،برای نحوهء مطالعهء تحول تاریخی مفاهیم،مقدماتی در اختیار پژوهشگران و علاقهمندان به این مسئله قرار گرفته است].
خلاصه ماشینی:
"«تحول تاریخی مفاهیم»بیانگر این واقعیت مهم است که معانی و مفاهیم زبان در طول تاریخ دچار تحول میشوند و چنین نیست که ما میپنداریم یک واژه، همواره و در همهء زمانها به یک معنا به کار برده شده است.
اگر بخواهیم دربارهء تحول تاریخی مفاهیم تحقیق کنیم،باید از رابطهء لفظ،معنا و مفهوم با آن چیزی که معنا و مفهوم با استفاده از الفاظ برای ارجاع یا اشاره بدانها به کار میروند تصور روشنی داشته باشیم.
یعنی اگر ما لفظی داشته باشیم که به شیئی دلالت میکند،این رابطه،دلالت مستقیم نیست: (به تصویر صفحه مراجعه شود) لفظ برای اینکه به شیء یا موضوع دلالت کند باید از واسطهای به نام مفهوم بگذرد.
با توجه به اینکه مسئلهء اصلی،دستیابی به همهء فعالیتهای پژوهشی مورد نیاز برای پژوهش دربارهء معنای«ارشاد اسلامی»است، در بخش نتیجهگیری و پیشنهاد،مراحل تحقیق تحول مفهوم ارشاد بیان شده است.
مراحل مطالعهء تحول تاریخی مفاهیم چنین است که نخست باید بر اساس دیدگاههای موجود دربارهء ماهیت لفظ،معنا،مفهوم و مصداق، مدل و الگویی را طرحریزی کنیم که بتوان بر اساس آن،رابطهء بین لفظ و معنا و مفهوم و مصداق را تبیین کرد و با استفاده از این مدل،مراحل دیگر مطالعه را انجام داد.
البته باید یادآور این نکته شد که اجرای پژوهش تحول تاریخی مفهوم ارشاد اسلامی،یکی از فعالیتهای پژوهشی مورد نیاز معناپژوهی ارشاد اسلامی است؛ پژوهشهای دیگر از قبیل مراجعه به متن قرآن و احادیث و سنت و سیرهء ائمه نیز از دیگر پژوهشهایی است که در دستیابی به معنای ارشاد اسلامی ضرورت دارد."