چکیده:
مثلث سیاست، پژوهش، و عملکرد حرفهای، تقریبا در اکثر حوزههای فعالیت بشری وجود دارد. هرچه تعامل بین این سه ضلع بیشتر باشد، حوزة مورد نظر، رشد و تکامل بیشتری خواهد داشت و برعکس. تعامل بین این سه ضلع در حوزههایی چون صنعت و اقتصاد، و بهداشت و درمان به طور نسبی بالا است. اما این سه ضلع مثلث در حوزههای علوم انسانی، به ویژه در تعلیم و تربیت، استحکام لازم را ندارد. نظام آموزش و پرورش برای ارتقاء کمی و کیفی ارتباط و تعامل سه ضلع مذکور باید پژوهش را محور کار خود قرار دهد. اقدامپژوهی، پژوهشهایی است که به وسیله معلمان یا مدیران سطوح پایینتر انجام میشود که هدف حل مشکلات و مسائل واقعی مربوط به فرایند یاددهی ـ یادگیری است. پژوهشسنجی به معنای سنجش کیفیت پژوهشهایی است که در یک زمینه خاص انجام گرفتهاند و فراپژوهش به معنای تفسیر، نتیجهگیری و یافتههای پژوهشهایی است که موضوع مشترکی را دنبال کردهاند. در نتیجة پژوهشسنجی و فراپژوهش، اطلاعات و دادههایی گردآوری میشود که باید بعد از خلاصه و سازماندهیشدن در اختیار کسانی قرار گیرد که میتواند برای آنها مفید و حتی حیاتی باشد.
خلاصه ماشینی:
"همان گونه که اشاره شد، بین پژوهش و عملکرد، در حوزة تعلیم و تربیت شکاف بسیاری وجود دارد، به طوری که برای نمونه به ندرت یا عملا هیچگاه به انبوه پژوهشهای انجام شده در مراکز دانشگاهی و حتی در پژوهشکدههای وابسته به خود وزارت آموزش و پرورش توجه نمیشود، و یافتههای آنها که سرانجام باید به بهبود برنامهریزی و آموزش منتهی شود، نادیده گرفته میشود.
مگر نه این بود که برای اجرای چنین طرحهایی، پژوهشهای متعددی صورت گرفته بود؛ پس چرا در عمل توفیق چندانی حاصل نشد؟ چه ابعادی از حوزه عملکرد از دید پژوهشگران یا سیاستگذاران پنهان مانده بود؟ چرا مشکلات آموزشی درسهایی چون زبان انگلیسی همچنان حلناشدنی باقی مانده است؟ چگونه میتوان مانند دیگر حوزهها از جمله بهداشت و درمان، و صنعت و اقتصاد، فاصلة بین پژوهش و عملکرد را در حوزة تعلیم و تربیت نیز کوتاه کرد؟...
برای آنکه تفکر پژوهشی در نظام آموزشی ریشه بگیرد و در پی آن بتوان آموزش را از جمله حرفههای مستند به شمار آورد، و به عبارت دیگر، بین دو ضلع عملکرد حرفهای و پژوهش آشتی برقرار کرد، باید سه راهبرد عمده ذیل در نظام آموزشی نهادینه شود: ـ رشد و توسعه اقدامپژوهی؛ ـ توسعه پژوهشسنجی و فراپژوهش؛ ـ اشاعه یافتههای پژوهش؛ اقدامپژوهی معلمان در صف اول جبهه تعلیم و تربیت قرار دارند و از لحاظ تعداد، بیشترین نیروی انسانی هر نظامی را تشکیل میدهند."