خلاصه ماشینی:
ابو الحسن مسعودی از مجلسی یاد کرده است که در روزگار واثق تشکیل شد و بختیشوع در آن بههمراه شماری از پزشکان و دانشمندان نامبردار روزگارش همچون یوحنا بن ماسویه و سلمویه بن بنان ومیخائیل دربارۀ اصول و فروع علم پزشکی مباحثه کرد.
2با این حال،با توجه به اینکه آغاز خلافت واثق در227 هجری است و در این هنگام از درگذشت سلمویه دو سالی میگذشت،باید گفت که مجلس مزبور یایکی از مجالسی است که در حضور مأمون تشکیل میشد3ور در یکی از آنها یوحنا بن ماسویه و جبریل بنبختیشوع و صالح بن بهلمة الهندی و امام هشتم شیعیان علی بن موسی الرضا(ع)نیز حضور داشتند،و یاآنکه مجلسی بوده است که در عهد ولایتعهدی واثق برگزار شده است.
بختیشوع نیز همچون پدرش جبرائیل،در روزگار خود،هم مکنت و ثروت فراوان داشت و هم شهرت واعتبار؛و همین مسئله،حسادت وزیر و قاضی خلیفه،محمد بن عبد الملک الزیات(م 233 ق)و ابن ابی داود(م 240 ق)را برانگیخت و به سعایت آنان نزد خلیفه راه برد تا تبعید او به جندی شاپور و مصادرۀ اموالش بهسال 230 هجری را فرجام دهد.
«رسالة بختیشوع الحکیم إلی عملها إلی المأمون الخلیفة فی تدبیر البدن»چنانکه از عنوانشبرمیآید در پاسخ به درخواست مأمون عباسی به نگارش درآمده است و مؤلف در آغاز رساله به این مسئلهتصریح میکند.
برای تفصیل این واقعه و حیرت متوکل از مشاهدۀ ابزارهای شگفت و اختراعات غریب بختیشوع نک:ابن ابی اصیبعه،عیون الأنباء فی طبقات الاطباء،به کوشش نزار رضا،پیشین،صص 205-206.
(11)نک:جمال الدین علی قفطی،تاریخ الحکماء،به کوشش یولیوس لیپرت،پیشین،ص 102؛ابن ابی اصیبعه،عیون الأنباء فی طبقات الاطباء،به کوشش نزار رضا،پیشین،ص 206.