چکیده:
یکی از روشهای حفاظتی،که از حوزهی کاربرد صنعتی به حوزه حفاظت و مرمت اشیاء تاریخی وارد شده است،روش فریز درایینگ است.اساس این روش بر مبنای یک اصل فیزیکی است که با کاهش فشار بخار محیط،در محفظههای آثار،دمای تبخیر آب کاهی مییابد و از همین اصل ب همراه استفاده از شرایط دمایی بسیار پایین(حدود 30-درجه)و در برخی از موارد به همراه شرایط خلاء از طریق نصب پمپ مکش،موقعیتی را ایجاد میکند که این روش را قابل استفاده در شرایط بحرانی مانند وقوع سیل و یا هنگام حفاری باستانشناسی،نماید.خشک کردن مواد بهدستآمده از حفاریها در مواقع اضطراری با کمترین تغییرات و تخریبها همراه است،در این مقاله به موارد استفاده این روش در حوزه حفاظت و مرمت آثار تاریخی و جنبههای گوناگون آن،پرداخته میشود.
خلاصه ماشینی:
"اساس این تکنیک،بر مبنای استفاده از خاصیت تصعید آب در دمای بسیار پایین است؛بهطوریکه در این روش،با کم کردن فشار بخار محفظه آثار در حد تور(میلی متر جیوه)امکان انجام این عمل،با ایجاد شرایط خلاء در محفظه فراهم شده و انجام میشود؛بهطوریکه در دمای 30-درجه سانتیگراد امکان تصعید یخ فراهم آمده و بدون تبدیل شدن به فاز مایع که ممکن است تغییراتی در اشیاء به وجود آورد،امکان آبگیری و خشک کردن آثار را فراهم میسازد.
کاربردهای بسیاری برای تکنیک خشک کردن انجمادی وجود دارد که از مهمترین آنها میتوان به حفاظت و آبگیری اشیاء اشباع از آب،همچون شرایط زمان وقوع حوادث پیشبینینشده، مانند وقوع سیل و یا شرایط آثار و اشیاء پس از حفریات باستان شناسی که نیاز به آبگیری سریع دارند؛و همچنین در مواردی برای نگهداری آثار خاس مانند آرشیو فیلمهای نیترات سلولز که نگهداری در دمای معمول ممکن است موجبات تخریب این آثار را فراهم آورد،در شرایط فریز نگهداری میشوند.
همانطوریکه در پیکرههای موجود در مصر که در ماسه مدفون شدهاند به وسیله اضافه کردن نمک به این اجساد،حفظ شدهاند و همچنین نمونههای اجساد مردهای نمکی که در معادن چهرآباد زنجان یافت شدهاند،با همین روش حفظ گردیدهاند خشک کردن انجمادی در نواحی بسیار سرد نیز رخ میدهد ولی مهمترین دلیل حفاظت اجساد در اروپای شمالی،مدفون بودن این اجساد در محیط اسیدی و در شرایط بدون هوا است که در یک معدن زغال سنگ باتلاقی پیش آمده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) تصویر شماره 5:تغییر فرم پس از زمان حفاری باستانشناسی در یک گلدان چوبی27استفاده از روش خشک کردن انجمادی برای آثار چرمی استفاده از این روش برای حفاظت آثار چرمی اشباعشده از آب،تاکنون نتایج رضایتبخشی داشته است که از پلی اتیلن گلیکول یا گلیسرول 400 نیز به عنوان پیشدرمان استفاده شده است."