چکیده:
یکی از قدیمیترین مناظر طبیعی که توسط انسان تغییر شکل داده شده و به صورت زمین های کشاورزی مورد برهبرداری قرار گرفته است.اساس و مبنای شکوفایی باستانی سرزمینی که امروزه بیشتر به صورت مسطخ یکنواخت درآمده است رودخانههای کرخه، کارون،دز و شاوور بودند که در سرزمین شوش(پایتخت عیلام)از شمال به طرف جنوب جریان مییابند و در زمان قدیم آبیاری زراعتی را ممکن میساختند.بقایای آثار شهرنشینی از اواخر هزاره پنجم ق.م در محلهایی مانند شوش ما را متوجه این مسأله مینماید که اجتماعات این منطقه،از شبکه آبیاری پیشرفتهای استفاده مینمودند.(نگهبان،عزت الل?ه، 2731،ص 154-054)دشت خوزستان با سوابق دامنهداری که از دورانهای پیش از تاریخ داشته مرکز کشور ایلام بوده است.از این تمدن بنای عظیم هنری-مذهبی به یادگار مانده که چغازنبیل نام دارد و شامل ساختمان برجمانند پلهای(بابلی:زیکوت)میباشد و در حدود 04 کیلومتری جنوب شرقی شوش واقع است.این معبد که به دستور پادشاه اونتاش گال طراحی و ساخته شده متعلق به قرن 31 قبل از میلاد-دوران شکوفایی عیلام-میباشد و محل بنای ساخته شده شهر دور اونتاش بود که از 22 معبد دیگر میبایستی تشکیل میشد و از آنها فقط 31 معبد به اتمام رسیدند. این مقاله به بررسی تمدن ایلامی و شهر سلطنتی اونتاش و چگونگی ساخت معبد چغازنبیل می پردازد.
خلاصه ماشینی:
"شهر سلطنتی دور-اونتاش و بنای هنری-مذهبی چغازنبیل بتول مجیدیخامنه مربی گروه جغرافیا دانشگاه شهید بهشتی چکیده یکی از قدیمیترین مناظر طبیعی که توسط انسان تغییر شکل داده شده و به صورت زمین های کشاورزی مورد برهبرداری قرار گرفته است.
از این تمدن بنای عظیم هنری-مذهبی به یادگار مانده که چغازنبیل نام دارد و شامل ساختمان برجمانند پلهای(بابلی:زیکوت)میباشد و در حدود 40 کیلومتری جنوب شرقی شوش واقع است.
این معبد که به دستور پادشاه اونتاش گال طراحی و ساخته شده متعلق به قرن 13 قبل از میلاد-دوران شکوفایی عیلام-میباشد و محل بنای ساخته شده شهر دور اونتاش بود که از 22 معبد دیگر میبایستی تشکیل میشد و از آنها فقط 13 معبد به اتمام رسیدند.
(صمدی،حبیب اللٰه،ص 71 و گریشمن،رمان،ص 17 و 19 و 23 و 123) این شهر محل سکونت شاهان و بهخصوص مرکز مذهبی ایالات متعدد و متحد عیلام بوده و اصولا میبایستی همه خدایانی که مورد پرستش تمام ساکنان حدود امپراطوری عیلام و تحت حمایت و سرپرستی اینشوشیناک(خدای شوش) و گال(رب النوع بزرگ)بودهاند در آنجا جمع شده باشند.
(سلطانزاده،حسین،1365،ص 48)البته در طرح اولیه بنای معبد مشخص نیست که آیا طبقات دیگری هم پیشبینی شده بود یا نه؟ زیگوراتها معابدی بوده که حد اکثر طبقات آن به هفت میرسیده است و توسط راههای مارپیچی که دور تا دور بنا احداث میشد،به طبقات بالا دسترسی پیدا میکردند،آثاری از زیگوراتهای تمدنهایی که در بین النهرین به سر میبردهاند(سومر،آکد،بابل)به دست آمده است ولی هیچکدام به اهمیت (به تصویر صفحه مراجعه شود) زیگورات چغازنبیل تمدن ایلام نبوده است."