چکیده:
پزشکان تربیت یافته این دانشگاه جندی شاپور در اقصی نقاط جهان به طبابت پرداختهاند. حارث بن کلده ثقفی یکی از پزشکان و حکمایی است که در عصر حضرت پیامبر(ص)در سرزمین عربستان به طبابت میپرداخت.او که دانش آموختهء جندی شاپور بود،تاریخ نام او را ثبت کرده است.مؤسسان این دانشگاه افراد دانشمند را به منظور جمعآوری منابع علمی یونانی-رومی و هندی و غیره به سرزمینهای مذکور گسیل کرده که مأموریت آنها ترجمهء متون جمعآوری شده به زبان پهلوی بوده است.حاصل این کوشش ارزشمند 008 جلد کتاب علمی بوده است.این روند در دوران اسلامی نیز ادامه داشت.به طوری که احداث بیمارستان بغداد در قرن سوم هجری به کمک پزشکان این دانشگاه صورت گرفت.
خلاصه ماشینی:
"در دورۀ هخامنشی نام چندین دانشکده در قلمرو امپراطوری به ما رسیده است که از آنجمله وجود چندین دانشکده در آسیای صغیر به نامهای ارشویی،بور سیپا،میلتوس(بیژن،1316،ص 330)و نیز در مصر دانشکدۀ پزشکی معروف سائیس و مراکز متعدد در داخل قلمرو هخامنشی،که هریک در جای خود مورد بررسی قرار خواهند گرفت، کتابخانهها و گنجینۀ اسناد و بایگانی شاهی مواردی هستند که مکرر در منابع تاریخی و دینی از وجود آنها صحبت شده است؛زیرا مکانهای بسیار ارزشمند و با اهمیتی بودند.
شاید محل این مدرسه در همان مکان اکرا باشد که در کتاب سیر تمدن و تعلیم و تربیت در ایران باستان توصیف آن بدین شرح است:در اکباتان ساختمان استواری در درون محوطۀ کاخهای شاهی بهنام اکرا بنیاد شده بود که نه تنها محل خزانۀ شاهی،بلکه جایگاه نگاهداری اسناد شاهان ماد و پارس نیز بوده است.
»(مجلسی،1370 هجری قمری،ص 21) در کنار موارد فوق،اهمیت علمی آموزشی و مذهبی این مجموعۀ عظیم، بهخاطر نقش آن در بعد علمی فرهنگی است؛که به اعتقاد بسیاری و نیز براساس متون کهن،این مکان یکی از بزرگترین گنجینۀ اسناد ایران؛یعنی یکی از دو کتابخانۀ بسیار معروف عهد هخامنشی موسوم به گنج شپیکان یا شیزیکان است که«جنب آتشکدۀ آذرگشنسب در آذربایجان قرار داشته.
(فرهوشی،1370،ص 95-103) از مجموع این مطالب نتایج زیر حاصل میشود شهر شیز یا گنزه یا کنجک،محل آتشکدۀ آذرگشنسب در آذربایجان واقع در تخت سلیمان امروزی است؛و حتی از دورۀ هخامنشی اگر هم جابهجا شده است، باز در این قسمت از سرزمین ایران بوده و تا دورۀ ساسانی مقدسترین مکان مذهبی زرتشتی بوده است."