چکیده:
روضة العشاق از جمله آثاری است که نویسندهء آن خرمی تبریزی،آفرینش اثری چون گلستان را در سر داشته و این کتاب را در یک مقدمه و هشت باب،با موضوع عشق، در سال 964 ق به عبد العزیز بهادرخان،پادشاه بخارا،تقدیم کرده است. در این گفتار،نگارنده با استفاده از تصویر نسخهء خطی این کتاب که متعلق به کتابخانهء مرحوم مینوی است،به معرفی این نسخه پرداخته و نسخههای دیگر این کتاب را در کتابخانههای ایران،فرانسه،ازبکستان و پاکستان نگهداری میشود،به اختصار معرفی کرده است.
خلاصه ماشینی:
"واضح است که توصیفات بیان شده در این کتاب ذیل نام خرمی متعلق به یک شخصیت است،ولی برای این تغییر رویهء مؤلف میتوان دلیلی به اینگونه بیان کرد که توصیفات دوگانهء میرعلیشیر نوایی از خرمی مربوط به موقعیت اجتماعی او بوده است؛یعنی آنگاه که شاعر هنوز در خدمت سلطان یعقوب خان درنیامده بود،به دلایلی مطابق با واقع یا غیر آن،خرمی را فردی بیحیا و بیوفا،ناپاک و نامبارک معرفی میکند(همان،ص 632)و آنگاه که شاعر به خدمت سلطان درمیآید،فضایل او را بیحد و بیاندازه میداند(همان،ص 103) دلیل دیگر که میتواند مکمل دلیل اول یا حتی مهمتر از آن باشد اینکه خرمی در سنین میانسالی و بعد از کسب تجربهها و آزمودن روزگار دوار از خوی و خصلت پیشین خود دست برداشته و به فردی خرم و تازه که فضایلش بیحد و اندازه است معرفی میکند(همانجا).
9. مجموعهای دیگر به شمارهء 5703/1 در این فرهنگستان به ثبت رسیده که نسخهء روضة العشاق در صفحات 74/1 آن به خط محمدی بن میر عبد العزیز در سال 6121 ق در ابعاد 11*81 سانتیمتر نوشته شده است(همانجا).
مجموعهای دیگر به شمارهء 2503/1 در این فرهنگستان وجود دارد که صفحات 1-65 آن مربوط به روضة العشاق است که در سال 5721 ق در ابعاد 21*91 سانتیمتر کتابت شده است."